اجزای قاب یا فریم عينك
قسمتي از عينك كه عدسي هاي اصلاحي را در جاي مخصوص شان در جلو ي چشم ها نگه مي دارد؛ معمو لا تشکیل شده از يك قسمت قدامي (front) یا طوقه، كه در برگيرنده عدسي هاست و دسته هاي عينك ( (side piece يا temple) ) که به دو طرف قسمت قدامي قاب متصل مي شوند و در پشت گو ش ها قرارمي گيرند تا به نگه داري عينك در جاي خود كمك كنند . قاب ها هم چنين بالشتك هايي (pads) دارند كه روي بيني قرار مي گيرند و وزن عينک را تحمل مي كنند.
قسمتي از قاب عينک كه بين دو طوقه عينك واقع است و روي بيني قرار مي گيرد؛ پل (bridge)نام دارد . محل اتصال دسته ها به بخش قدامي قاب نيز قطعه انتهايي (end piece) نام دارد. در قاب هاي پلاستيكي ممكن است در جلوي قطعه انتهايي يك حفاظ فلزي (shield) تعبيه شود كه پرچ ها براي نگه داري لولا در جايش ، به آن متصل مي شوند. لولا ((joint يا hinge)) در محل اتصال دسته به قاب ، امکان باز و بسته شدن دسته ها به روي بخش قدامي را فراهم مي آورند. لولا داراي زبانه هايي است كه در زبانه هاي لولاي دسته فرو مي روند و دسته را در محل خود نگه مي دارند. لولاها ممكن است از لحاظ ساختمان متفاوت باشند و براي سادگي ، آن ها را بر اساس تعداد زبانه هاي لولا تقسيم بندي مي كنند. نسبت تعداد زبانه هاي لولا بخش قدامي به تعداد زبانه هاي دسته به صورت اعداد زير نشان داده مي شوند: ۱/ ۲ و ۲ /۳ ،۲/۱ ،۳/۲ ،۳/ ۴
فریم عینک از اجزاء مختلفی تشکیل شده است:
طوقه یا قسمت قدامی فریم عینک
قسمت قدامی عينك كه عدسي هاي اصلاحي را در جاي مخصوص شان در جلو ي چشم ها نگه مي دارد، قسمت قدامي (front) یا طوقه نامیده می شود که بسته به طرح و نوع و کاربرد عینک انواع متنوعی دارد.
بالشتک بینی
بعضي از قاب ها داراي بالشتک هاي بيني (nose pad) هستند كه از يك قطعه پلاستيكي تشکيل شده اند و براي نگه داري قاب بر روي بيني استفاده مي شوند . اين بالشتک ها ممكن است مستقيما به قاب متصل باشند كه در نتيجه ثابت هستند و يا اين كه به وسيله قطعات فلزي به نام دسته هاي انتقالي ، (pass arm)به قاب متصل شده اند كه در اين صورت متحركند و در قاب هاي فلزي و تركيبي به كار مي روند.
نزديک ترين قسمت دسته عينك به بخش قدامي، قنداق (butt portion) يا لولاي فرنگي ناميده مي شود. محلي كه اولين خميدگي به طرف پا يين و به طرف گوش است ؛ خميدگي گوشي (bend) نام دارد . قسمتي از دسته كه بين قنداق و خميدگي گوشي واقع است؛ ساقه (shaft)نام دارد . قسمت انتهايي كه در پشت گوش قرار مي گيرد؛ قطعه گوشي (ear piece) ناميده مي شود .
پل فریم عینک
پل (bridge)قاب عينک مي تواند هم از پلاستيك و هم از فلز ساخته شود . وظيفه اصلي پل، ايجاد اتصال بين دو قسمت قاب است و نيازي نيست كه بر روي بيني قرار گيرد و وزن عينك را تحمل كند . قسمت پل در قاب هاي پلاستيكي، به شكل معين و ثابت است و مستقيمًا روي بيني قرار مي گيرد و وزن عينک را بر روي بيني پخش مي كند. متناسب بودن قاب بر روي بيني مهم تر از انتخاب نوع قاب پلاستيكي است . تنظيم اين قسمت از قاب عينک، بسيار مشكل است .
پل زيني : (saddle bridge)
در قسمت پايين تري از بيني قرار مي گيرد و بيني هاي بلند را كوتاه تر نشان مي دهد. اين نوع قاب عينک، وزنش را به طور مساوي و هم تراز در بالاي بيني توزيع مي كند.
پل سوراخ كليدي : (key hole bridge)
مانند يك سوراخ كليد قديمي است و اندكي برآمده به نظر مي آيد و به كناره هاي بيني تكيه مي كند (نه به بالاي بيني ) و براي بيني هاي صاف ، گرد و كوتاه مناسب است . در اين نوع، براي تحمل بهتر وزن عينک ، از بالشتک هاي بيني استفاده مي شود.
در پل زيني تغييريافته : (semisaddle or modified saddle)
ناحيه پل از قسمت جلو شبيه به نوع زيني است ولي در قسمت عقب، بالشتک هاي بيني به آن متصل هستند و مقداري از وزن عدسي را تحمل مي كنند.
پل : (W bridge)
در قاب هاي فلزي بدون طوقه ،(rimless) پل بینی می تواند يك پل زيني فلزي باشد که به نام پل (W bridge) W شناخته مي شد و مدت زيادي مورد استفاده بود ولي امروزه غير متداول است.
پل بالشتکي : (pad bridge)
پلي كه عمومًا در قاب هاي فلزي استفاده مي شود؛ پل بالشتکي (pad bridge) است که در آن، بالشتک هاي بيني به وسيله قطعات فلزي (guard arm) به قاب متصلند. دراین مورد، بالشتک ها به تنهايي وزن عينك را تحمل مي كنند .
موقعيت بالشتک ها بر روي بيني، اهميت زيادي دارد . هدف اصلي آن است كه كل سطح صاف پدها روي طرفين بيني قرار گيرد. پل تاج بلند (high crest bridge) در محل اتصال بالشتک، قوس قابل ملاحظه اي به طرف بالا دارد و در اشخاصي كه بيني كوتاه دارند؛ توصيه مي شود. پل تاج كوتاه (low crest bridge) ، در محل اتصال بالشتک ، قوس کوتاهي به طرف بالا دارد و بيني بلند را كوتاه تر نشان مي دهد. پل ميله اي (bar bridge) ، به صورت يك ميله در قسمت فوقاني قاب قرار دارد .
دسته عینک
پهناي دسته در متناسب نشان دادن صورت اهميت دارد .هر چه پهناي دسته بيشتر باشد؛ صورت را كوتاه تر و هر چه كمتر باشد؛ صورت را بلندتر نشان مي دهد .
در گذشته، قاب ها به وسيله محل اتصال دسته طبقه بندي مي شدند. در نوع معمولي (regular) محل اتصال دسته درا متداد پل بيني است. در نوع ديگر (hibo) دسته، بالاتر از محل معمول است ولي نه در بالاترين نقطه محل اتصال قاب.
محل اتصال دسته به قاب، در كوتاه يا بلندتر نشان دادن صورت نقش دارد . اگر از نيم رخ به صورت شخص توجه كنيم؛ در صورت هاي كوتاه، براي بلندتر نشان دادن صورت، از قاب هايي استفاده مي شود كه از نوع hibo باشد. در صورت هاي لاغر و دراز، بهتر است از قاب هاي معمول (regular) استفاده شود.
انواع دسته عينک
توزيع نيروهاي لازم براي نگه داري عينک در محل خود بر روي صورت ، به ويژه هنگام خم شدن سر به جلو ، به عهده دسته هاست. در نتيجه ، نوع شغل فرد و هدفش از استفاده ازعينك، براي تعيين نوع و حالت دسته در نظر گرفته مي شود .
دسته ها داراي ساختمان متفاوتي هستند و معمو لا به انواع زير طبقه بندي مي شوند:
دسته هاكي : ( (Hockey side يا skull temple) )
در پشت گوش، مطابق با سطح جمجمه ، به طرف پايين خميدگي يافته است و در مجاورت و هم تراز با جمجمه ، بر روي آن تكيه مي كند. دسته اكثر عينك ها از اين نوع مي باشد و در موارد استفاده دايم از عينك ، مناسب است. در اين نوع، طول دسته بايستي به اندازه كافي باشد تا خميدگي گوشي در بالاي لاله گوش قرار گيرد و قسمت پشت گوشي دسته ها، روي فرورفتگي حساس قسمت بالايي پشت گوش ، قرار نگيرد . فشار در اين فرورفتگي بسيار دردناك است . اگر دسته ها بيش از اندازه بلند باشند؛ عينك به جلو سر مي خورد و باعث ناراحتي بيمار مي شود .
دسته كتابخانه اي: (:(library temple يا straight side) )
معمو لا داراي يك پهناي متوسط در قسمت لولاست كه به طرف انتها، افزايش مي يابد. اين دسته ها، عملا مستقيم هستند و به وسيله وارد کردن فشار به كناره هاي سر، عينك را در وضعيت اوليه نگه مي دارند. اين دسته ها معمو لا هنگامي مناسب هستند كه عينك گهگاهي يا فقط براي مطالعه يا كار تحريري استفاده شود. در اين حالت ، نگه داري عينك به وسيله دسته ، بسيار كم است؛ بنابراين بايد توجه نمود كه عينك خيلي سنگين نباشد و يا اين كه پل بيني بيش از اندازه پهن نباشد .
دسته قابل تغییر :(convertible temple)
از نوع دسته كتابخانه اي است ولي طوري طر احي شده است كه انتهاي آن مي تواند به طرف پا يين خم شود و به صورت دسته هاي هاكي درآيد و دوباره به حالت اوليه باز گردد .
دسته کماني :(Bow temple)
در اطراف گوش خم مي شود و به شکل يک قلاب در محل پيوستگي گوش و سر قرارمي گيرد.
دسته كابلي :(comfort cable)
اين دسته ها، فلزي يا پلاستيكي هستند و قسمت پشت گوشي آ ن ها قابل انعطاف است و پشت گوش محكم مي شود . در بچه ها و كساني كه سر آن ها به طور دايم پايين است و يا فعاليت سخت و شديد دارند ؛ استفاده از عينك هايي با دسته هايي از دو نوع اخير، برتري دارد.
رنگ عینک
از نظر رنگ آميزي، قاب عينک ممکن است يكنواخت رنگ (full tone front) باشد يا دورنگ شده باشد (two tone front) كه معمو لا از يك رنگ تيره تر در قسمت فوقاني و رنگ روشن تر در قسمت تحتاني استفاده مي شود. در نوع ديگر، رنگ قاب به صورت عمودي، به تدريج به طرف پايين روشن تر مي شود. .(front gradient)قابي كه به صورت افقي، در رنگ متفاوت باشد؛ در قسمت گيجگاهي تيره تر است و به طرف قسمت وسط،روشن تر مي شود. امروزه به دليل كثرت رنگ هاي موجود، اين نوع طبقه بندي بسيار مشكل است.
البته انتخاب رنگ در متناسب نشان دادن ظاهر، بسيار موثر است . اگرچه انتخاب رنگ به عهده فرد استفاده کننده از عينك است ولي ارايه دهنده عينك نيز مي تواند شخص را در انتخاب راهنمايي كند.
رنگ مو، رنگ پوست، اندازه چهره و رنگ چشم، همگي مي توانند نشانه هاي ارزشمندي براي تناسب رنگ عينك باشند .
هنگام ارايه قاب فلزي، كساني كه موي قرمز يا قهوه اي روشن يا بلوند دارند؛ مي توانند از قاب هاي طلايي استفاده كنند .
دارندگان موي خاكستري (جو - گندم ي) بهتر اس ت از قاب نقره اي استفاده كنند و آن هايي كه موي مشكي يا نسبتًا تيره دارند؛ هر كدام از قاب هاي رنگي را مي توانند انتخاب نمايند .
در مورد قاب هاي پلاستيكي، در اشخاصي كه موي جو - گندم ي و پوست روشن دارند؛ استفاده از قاب هاي ساده خاكستري متناسب است . كساني كه موي سرخ يا قهوه اي دارند؛ بهتر است از قاب هاي قهوه اي يا قرمز استفاده نكنند . اشخاص داراي پوست زرد يا سبزه، بهتر است از قاب هايي با رنگ قرمز روشن، صو رتي، كهربايي يا قهوه اي روشن استفاده كنند . براي افراد داراي پوست صورتي، استفاده از قاب هايي با رنگ سبز، زرد و قهوه اي روشن توصيه مي شود و رنگ هاي صورتي، قرمز و نارنجي توصيه نمي شوند . افراد داراي پوست تيره بهتر است از رنگ هاي صورتي، قهوه اي، قرمز و كهربايي استفاده كنند و از رنگ هاي مشكي، خاكستري و رنگ هاي براق استفاده نكنند . افرادي كه پوست روشن دارند، از همه رنگ ها مي توانند استفاده كنند . در مورد اشخاص با پوست چروكيده و پير، رنگ هاي توصيه شده براي افراد زرد پوست، بهتر است . در اين افراد بايد از رنگ هاي تيره اجتناب كرد . قاب تيره هم چنين لكه هاي پوست را بيش تر نمايان مي كند و در افرادي كه اشكال پوستي دارند؛ بايستي از انتخاب اين رنگ ها خودداري كرد .
در مورد اندازه صورت، هرچه صورت كوچك تر و ظريف تر باشد؛ استفاده از رنگ هاي روشن تر مناسب تر است . چهره هاي بزرگ تر و ضخيم تر مي توانند از رنگ هاي تيره استفاده كنند . برخي معتقدند كه رنگ هاي تيره، از درازاي صورت مي كاهند و اگر در دو نفر با اندازه و شكل مشابه، يكي از قاب تيره و ديگري از قاب روشن استفاده كند؛ اندازه ظاهري صورت شخصي كه قاب روشن دارد بزرگ تر از ديگري به نظر مي رسد .