رنگ چشم: چگونه ایجاد می شود و چرا تغییر می کند؟

رنگ چشم غالباً خصیصه ژنتیکی است که با رشد کودک بیشتر والدین را مجذوب خود می کند. آیا چشم های کودک سیاه ، قهوه ای ، آبی ، خاکستری ، سبز ، فندقی یا ترکیبی از رنگ ها خواهد بود؟  رنگ چشم کودک وابسته به مواد ژنتیکی است که از هر کدام از والدین به او منتقل می شود.  اما ژن والدین می تواند از طرق مختلفی با یکدیگر ترکیب شود. تأثیرات هر یک از والدین تا بعد از تولد کودک مشخص نیست.

چگونه رنگ چشم ایجاد می شود؟

به قسمت رنگی چشم عنبیه گفته می شود که دارای رنگدانه ای است که رنگ چشم ما را تعیین می کند. رنگ چشم انسان از سه ژن نشات می گیرد، که نقش دو ژن به خوبی اثبات شده است. این ژن ها رایج ترین رنگ ها - سبز ، قهوه ای و آبی را تشکیل می دهند. در حال حاضر سایر رنگها مانند خاکستری ، فندقی و چند ترکیب کاملاً قابل درک و توضیح نیستند.  زمانی، رنگ چشم قهوه ای "غالب" و رنگ چشم آبی یک ویژگی "مغلوب" در نظر گرفته می شد. اما دانش مدرن نشان داده است که رنگ چشم به همین سادگی نیست.
رنگ چشم فقط ترکیبی از رنگ چشم والدین نیست، مانند مخلوط کردن رنگ ها. هر والد دارای دو جفت ژن در هر کروموزوم است و امکانات متعددی برای نحوه بیان این اطلاعات ژنتیکی از نظر رنگ چشم وجود دارد.

نکته دیگر اینکه رنگ چشم می تواند در اوایل زندگی تغییر کند. بیشتر بچه های قفقازی غیر اسپانیایی تبار با چشمانی آبی متولد می شوند که می توانند در سه سال اول زندگی خود تیره شوند. علت تیره شدن رنگ چشم این است که ملانین، رنگدانه ای قهوه  که معمولاً در بدو تولد وجود ندارد، با افزایش سن ایجاد می شود.
کودکان می توانند رنگ چشم کاملاً متفاوتی از هر یک از والدین خود داشته باشند. اما اگر پدر و مادر هر دو چشم قهوه ای داشته باشند، به احتمال زیاد فرزندان آنها نیز چشم های قهوه ای دارند.

رنگ های تیره غالب هستند، بنابراین رنگ سبز تمایل دارد تدریجا تبدیل به قهوه ای  و رنگ آبی به سبز شود. با این حال، در یک سناریو که در آن یکی از والدین چشمان قهوه ای دارد و والد دیگر آبی، به طور خودکاررنگ چشم کودک قهوه نمی شود..

در برخی از کودکان هنگام تولد رنگ عنبیه دو چشم با هم متفاوت است. معمولاً این وضعیت - که هتروکرومیا نامیده می شود.  دلیل آن نقص در انتقال رنگدانه ها ، ضربه به چشم در رحم یا اندکی پس از تولد یا یک اختلال خوش خیم ژنتیکیی می تواند باشد. دلایل دیگر می تواند التهاب، کک و مک (خال منتشر) عنبیه و سندرم هورنر باشد. اگر رنگ چشمتان تغییر کرد بدون تعلل به چشم پزشک مراجعه کنید.

تغییر در رنگ چشم

عنبیه عضله ای است که برای کنترل اندازه مردمک چشم منبسط و منقبض می شود. مردمک در نور کم نور بزرگتر می شود و در روشنایی کوچکتر می شود. مردمک همچنین وقتی روی اشیای نزدیک مانند  تمرکز روی کتابی که می خوانید، کوچک می شود.
هنگامی که اندازه مردمک چشم تغییر می کند ، رنگدانه های عنبیه فشرده می شوند یا از هم جدا می شوند و رنگ چشم را کمی تغییر می دهند. برخی احساسات همچنین می توانند هم اندازه مردمک و هم رنگ عنبیه را تغییر دهند. به همین دلیل است که برخی از افراد می گویند هنگام عصبانیت یا محبت ، چشمانشان تغییر رنگ می دهد.
رنگ چشم نیز می تواند با افزایش سن تغییر کند. این اتفاق در 10 تا 15 درصد از جمعیت قفقازی (افرادی که به طور کلی رنگ چشم های روشن تری دارند) اتفاق می افتد. به عنوان مثال ، رنگ چشم کسی که اکنون قهوه است می تواند زمانی به رنگ فندقی یعنی ترکیبی از رنگ قهوه ای و سبز بوده باشد. بهر حال، بعضی از چشم های فندقی با افزایش سن تیره می شوند.
اگر رنگ چشم شما در بزرگسال به طور چشمگیری تغییر کرد، یا اگر یک چشم از قهوه ای به سبز یا آبی به قهوه ای تغییر کرد، لازم است که به چشم پزشک خود مراجعه کنید. تغییر رنگ چشم می تواند علامت هشدار دهنده بیماری های خاص مانند ایریدوسیکلیت هتروکرومیک فوکس ، سندرم هورنر یا گلوکوم رنگدانه ای باشد.