ترشحات چشم (قی چشم)

ترشحات چشم یا "قی چشم" ترکیبی از مخاط، چربی، سلول های پوستی و بقایای دیگر است که هنگام خواب در گوشه چشم شما جمع می شود. بسته به میزان تبخیر مایعات موجود در ترشحات، می تواند مرطوب و چسبناک یا خشک و پوسته ای باشد. ترشحات چشم که گاهی اوقات "قی" نامیده می شوند، دارای عملکرد محافظتی هستند ، مواد زائد و بقایای احتمالی مضر را از لایه اشک و سطح جلوی چشم از بین می برند.
چشم شما در طول روز مخاط ایجاد می کند، اما یک لایه نازک و مداوم از اشک، هنگام پلک زدن، چشمان شما را شستشو می دهد  و قبل از این که در چشم شما سفت شود، ترشحات را بیرون می زند. هنگامی که خواب هستید و پلک نمی زنید، ترشحات چشم در گوشه چشم و گاهی اوقات در امتداد خط مژه جمع می شود و از این رو اصطلاحاٌ "قی" در چشم شما ایجاد می شود.
مقدار کمی ترشحات هنگام بیدار شدن از خواب طبیعی است، اما ترشح بیش از حد چشم، به ویژه اگر به رنگ سبز یا زرد باشد و همراه با تاری دید ، حساسیت به نور یا درد چشم باشد، می تواند نشان دهنده عفونت جدی چشم یا بیماری چشم باشد و باید سریعاً توسط چشم پزشک معاینه شوید.

مخاط چشم از کجا منشاء می گیرد؟

ترشحات چشم (قی) تابعی از فیلم اشک شماست و جزء لازم برای سلامتی چشم است. ترکیب اصلی آن از مخاط نازک و آبکی تولید شده توسط ملتحمه (موسین) ومیبوم یعنی ماده روغنی ترشح شده توسط غدد میبومین است که به روان نگه داشتن چشم ها در هنگام پلک زدن کمک می کند.

علل ترشحات چشم

وجود ترشحات در چشمان شما معمولاً دلیلی برای هشدار نیست، اما اگر متوجه تفاوت قوام، رنگ و مقدار ترشحات چشم شوید، می تواند نشانگر عفونت یا بیماری چشم باشد.
بیماری های شایع چشم همراه با ترشح غیر طبیعی چشم عبارتند از:
کنژنکتیویت یا ورم ملتحمه -  ترشحات چشم علامت شایع  عفونت ملتحمه (کنژنکتیویت) یا التهاب ملتحمه است. ملتحمه غشای نازکی که  سفیدی چشم (صلبیه چشم) و سطح داخلی پلک ها را می پوشاند. علاوه بر خارش، احساس شن ریزه در چشم، تحریک و قرمزی چشم، التهاب ملتحمه به طور معمول با ترشحات مخاطی چشم سفید ، زرد یا سبز همراه است که می تواند در طول خط مژه پوسته ایجاد کند. در بعضی موارد ، پوسته پوستی می تواند آنقدر شدید باشد که باعث بسته شدن موقت چشم شما شود.
کنژنکتیویت سه نوع دارد: ویروسی ، باکتریایی و آلرژیک.
ورم ملتحمه ویروسی بسیار مسری است و توسط ویروسی مانند سرماخوردگی یا ویروس هرپس سیمپلکس ایجاد می شود. ترشحات چشم همراه با کنژنکتیویت ویروسی به طور معمول شفاف و آبکی است. اما ممکن است شامل ترشحات مخاطی سفید یا زرد روشن باشد.
التهاب ملتحمه باکتریایی، همانطور که از نام آن مشخص است، در اثر عفونت باکتریایی ایجاد می شود و در صورت عدم درمان به موقع می تواند بینایی را تهدید کند. ترشحات چشم معمولاً غلیظ تر و از نظر قوام مانند چرک (چرکی) بیشتر ازکنژنکتیویت ویروسی است و معمولاً زرد، سبز یا حتی خاکستری است. غالباً، چسبندگی باعث می شود پلک های شما هنگام بیدار شدن از خواب کاملاً چسبیده باشد.
التهاب ملتحمه آلرژیک توسط آلرژن ها - گرده ، شوره ، گرد و غبار و سایر تحریک کننده های رایج که باعث آلرژی چشم می شوند ، ایجاد می شود. همچنین می تواند ناشی از واکنش آلرژیک به آلاینده های شیمیایی، آرایش، محلول های لنز تماسی و قطره های چشمی باشد. ترشحات چشم همراه با التهاب ملتحمه آلرژیک معمولاً آبکی است.
برخلاف کنژنکتیویت ویروسی و باکتریایی ، التهاب ملتحمه آلرژیک مسری نیست و همیشه روی هر دو چشم تأثیر می گذارد.

سایر عفونت های چشم -  علاوه بر ورم ملتحمه، بسیاری از عفونت های چشمی وجود دارد که باعث ترشح غیر طبیعی چشم می شود. این موارد عبارتند از: تبخال چشم (عفونت ویروسی عودکننده چشم)، کراتیت قارچی (التهاب نادر اما جدی قرنیه) و کراتیت Acanthamoeba (یک عفونت بالقوه کور کننده که معمولاً به دلیل عدم رعایت بهداشت لنزهای تماسی یا شنا  در حالکه لنز تماسی داخل چشم است، ایجاد می شود). ترشح با عفونت چشم به میزان قابل توجهی تفاوت دارد. ترشحات ممکن است شفاف و آبکی یا غلیظ، سبز و چسبناک باشد. بنابراین برای  اطمینان از تشخیص و درمان دقیق به سرعت به چشم پزشک خود مراجعه کنید.

بلفاریت - بلفاریت یک اختلال مزمن در پلک ها است.  بلفاریت یا التهاب فولیکول های موی مژه یا تولید روغن غیر طبیعی از غدد میبومیا در لبه داخلی پلک ها را توصیف می کند. یک بیماری مرتبط به نام اختلال عملکرد غده میبومیان (MGD) می تواند باعث ترشح  کف مانند چشم، پوسته پوسته شدن پلک و همچنین چرک زرد یا سبز به همراه علائم تحریک کننده و اغلب دردناک شود.

 گل مژه -  گل مژه یک غده میبومین مسدود شده در لبه پلک است که به طور معمول توسط یک فولیکول مژه آلوده ایجاد می شود. به جوش حاشیه پلک شباهت دارد و معمولاً با قرمزی، تورم پلک ها و حساسیت در ناحیه آسیب دیده همراه است. چرک زرد ، پوسته پوسته و ناراحتی در هنگام پلک زدن ممکن است رخ دهد. گل مژه چشم معمولاً به خودی خود برطرف می شود. اما مهم است که از فشار دادن آن برای تخلیه چرک ناشی ازگل مژه خودداری کنید تا خطر گسترش عفونت به سایر نواحی چشم کاهش یابد.

خشکی چشم -  تولید ناکافی اشک یا اختلال در عملکرد غدد میبومین می تواند منجر به سندرم خشکی چشم شود - یک بیماری غالباً مزمن که در آن سطح چشم به خوبی روغن کاری نشده و تحریک و ملتهب می شود. علائم خشکی چشم شامل قرمزی، چشم های خونی، احساس سوزش ، تاری دید و احساس وجود چیزی در چشم شما است. گاهی اوقات ، خشکی چشم نیز می تواند باعث ترشح بسیار آبکی چشم شود.

لنزهای تماسی -  اگر از  لنز تماسی استفاده می کنید ، ممکن است ترشحات بیش از حد طبیعی در چشم های خود داشته باشید. این حالت می تواند به دلایل مختلفی از جمله عفونت چشمی مربوط به لنزهای تماسی، ناراحتی لنزهای تماسی منجر به خشکی و تحریک چشم ها و همچنین دستکاری بیشتر چشم در هنگام  گذاشتن تماسی باشد. اگر هنگام استفاده از لنز تماسی با افزایش ترشحات چشم مواجه شدید، لنزهای خود را برداشته و به چشم پزشک مراجعه کنید تا  از نظر احتمال ابتلا به یک بیماری بالقوه جدی چشم یعنی عفونت قرنیه بررسی شوید.

آسیب دیدگی چشم -  ورود جسم خارجی به چشم (مانند ذرات گرد و غبار، آشغال یا ماده شیمیایی) یا آسیب دیدگی چشم می تواند باعث ترشح آبکی چشم به عنوان یک واکنش محافظتی طبیعی شود. اگر ترشحات چرکی  یا خونریزی زیر ملتحمه پس از ضربه به چشم رخ داد،  بلافاصله برای درمان به چشم پزشک مراجعه کنید. تمام آسیب های چشم باید به عنوان یک فوریت پزشکی درمان شود.

زخم قرنیه - زخم قرنیه یا عفونت قرنیه  تهدید کننده بینایی است که معمولاً در اثر ضربه به چشم یا عفونت های چشم درمان نشده ایجاد می شود. در صورت عدم درمان به موقع، زخم های قرنیه می توانند منجر به کاهش بینایی کامل شوند. درد چشم، قرمزی ، تورم پلک ها و ترشحات غلیظ چشم از ویژگی های زخم قرنیه است. چرک چشم می تواند آنقدر شدید باشد که قرنیه را کدر کرده و بینایی را مختل کند.

داكريوسيستيت - هنگامی که مجرای اشکی مسدود می شود، کیسه اشکی در سیستم تخلیه اشکی که به بینی منتهی می شود، ملتهب و عفونت می کند و باعث ایجاد برجستگی کوچک و متورم در گوشه داخل زیر پلک می شود. علاوه بر درد و قرمزی، علائم رایج داکریوسیستیت شامل آبریزش چشم ، ترشح چسبنده چشم و تاری دید است.

درمان ترشحات چشم

مقدار کمی ترشحات چشم طبیعی و بی ضرر است، اما اگر متوجه تغییر رنگ، فرکانس، قوام و مقدار آن شدید با پزشک چشم خود مشورت کنید. اگر عفونت چشم ناشی از بافت مخاط چشم باشد ، ممکن است چشم پزشک شما قطره و پماد چشمی آنتی بیوتیکی یا ضد ویروسی تجویز کند. اگر آلرژی های چشمی باعث آن شده و باعث تحریک شما می شود ، قطره چشم آنتی هیستامین و ضد احتقان ممکن است علائم را تسکین دهد.  کمپرس گرم چشم می تواند به تسکین علائم خارش و ناراحتی عمومی چشم کمک کند و همچنین به از بین بردن ترشحات چشم کمک کند.
اگر پلک هایتان به هم چسبیده باشد، بهترین راه برای پاک کردن چسبندگی های پلک هایتان این است که یک دستمال را در آب گرم خیس کنید و برای چند دقیقه آن را روی چشم قرار دهید، قبل از اینکه به آرامی ترشحات خشک شده چشم را پاک کنید.

 توصیه های بهداشتی در منزل

برای جلوگیری از آلودگی سایرین با ترشحات چشم این نکات ساده را رعایت کنید:
     برای جلوگیری از شروع یا گسترش عفونت چشم از لمس چشم خود خودداری کنید.
     دستان خود را مرتباً بشویید ، مخصوصاً اگر چشم کنژنکتیویت مسری دارید.
     اگر هنگام استفاده از لنزهای تماسی با ترشحات چشمی مواجه شدید، لنزهای خود را برداشته و به چشم پزشک مراجعه کنید. گاهی اوقات تعویض لنز تماسی یکبار مصرف روزانه می تواند خطر مربوط به لنزهای تماسی را کاهش دهد.
     اگر به عفونت چشم مبتلا هستید ، هرگونه مواد آرایشی بالقوه آلوده مانند ریمل و خط چشم را دور بریزید.
     اگر آلرژی علت آبریزش چشم شما است ، محیط خود را بررسی کنید و سعی کنید در معرض تحریک کننده ها قرار نگیرید یا به تماس را به حداقل برسانید و اگر به قطره های چشمی حساس هستید، سعی کنید از قطره های بدون مواد نگهدارنده استفاده کنید.