پیوند قرنیه در بیماران قوز قرنیه
در صورت پيشرفت بيشتر بيماري قوز قرنیه مرحله اي فرا مي رسد كه ديگر استفاده از لنزهاي تماسي، قطعات رينگ داخل قرنيه ای و یا کارگذاری لنزهای داخل چشمی هم باعث افزايش ديد نمي شود و یا در اثر كدورت قرنيه , استفاده از لنزهاي تماسي ممكن نيست و عدم تحمل نسبت به لنز تماسي پيدا مي شود. در اين مرحله بايد از پيوند قرنيه كمك گرفته شود.
انواع روش های پیوند قرنیه
به طور کلی روش های پیوند قرنیه به دو گروه تقسیم می شوند. پیوند تمام ضخامت (نفوذی) و پیوند لایه ای. در تکنیک اول، قسمت مرکزی قرنیه بیمار به صورت تمام ضخامت تعویض می شود و در تکنیک دوم، فقط لایه ای از قرنیه که دچار بیماری است با قسمت مشابه از قرنیه دهنده تعویض می شود. تکنیک نفوذی (ضخامت کامل)، نتیجه اپتیکی بهتری دارد در حالیکه در تکنیک پیوند لایه ای عوارض و احتمال رد پیوند کمتر است. پیوند لایه ای از نظر انجام عمل برای جراح وقت گیرتر و مشکل تر است. علی رغم مشکل تر بودن تکنیک عمل، به علت عوارض کمتر و دوره بهبودی کوتاه تر، امروزه جراحان قرنیه تمایل بیشتری به انجام پیوند لایه ای دارند.
عمل جراحی پیوند قرنیه تمام ضخامت
در این روش همه لایه های قرنیه بیمار در قسمت مرکزی به قطر حدود 8 میلیمتر با ضخامت کامل برداشته شده و با قرنیه دهنده جایگزین می شود. عمل جراحی می تواند تحت بی حسی موضعی یا بی هوشی عمومی انجام شود. اگر عمل با بی حسی موضعی انجام شود، بیمار در طی عمل بیدار است؛ اما احساس درد و نارحتی نخواهد داشت و پس از عمل مرخص خواهد شد.
عمل به کمک میکروسکوپ جراحی انجام می شود و حدود یک ساعت به طول می انجامد. ابتدا جراح به کمک تیغ مدور مخصوصی به نام ترفاین قسمت مرکزی قرنیه بیمار را برمی دارد و با استفاده از ترفاین دیگر (معمولا با قطر۲۵/. میلی متر بزرگتر) قرنیه دهنده ( چشمی که پس از فوت فرد جدا شده و توسط بانک چشم آزمایشات لازم روی آن انجام شده) )را جدا و آماده پیوند می کند. قرنیه جدید ( قرنیه پیوندی) روی چشم گیرنده درست در محل قرنیه برداشته شده، قرار گرفته و با نخ بسیار ظریف غیر قابل جذب بخیه می شود. از آنجایی که ترمیم زخم در ناحیه پیوند قرنیه نیاز به زمان طولانی دارد؛ باید تا زمان جوش خوردن کامل زخم ( معمولا چند ماه)، بخیه ها در محل خود باقی بمانند. در پایان عمل چشم پانسمان می شود. اگر در هنگام عمل پيوند قرنيه، بيماري آب مرواريد وجود داشته باشد، همزمان عمل اب مرواريد انجام شده و لنز داخل چشمي نيز جايگذاري مي گردد.
فیلم پیوند کامل قرنیه Full thickness corneal transplant video
توصيه هاي قبل از عمل جراحی پیوند قرنیه
۱- پس از تصمیم به انجام عمل و تائید پزشک معالج، با پرداخت هزینه چشم به حساب بانک چشم جمهوری اسلامی ایران در نوبت پیوند قرار می گیرید. این هزینه جهت تهیه و آماده سازی قرنیه دهنده و برای انجام آزمایشات لازم از قبیل ایدز، هپاتیت و .... بر روی چشم دهنده است و خود چشم اهدائی و رایگان است.
۲- فیش بانکی به انضمام فرم پیوند که توسط پزشک معالج پر شده به بانک چشم فاکس می شود.
۳- در صورتیکه می خواهید از بیمه در مانی استفاده کنید؛ بهتر است که روز قبل از عمل با در دست داشتن معرفینامه پزشک معالج به اداره بیمه مربوطه مراجعه و معرفینامه برای کلینیک یا بیمارستان محل عمل دریافت کنید.
۴- در صورتیکه پزشک معالج لازم بداند، یکی دو روز قبل از عمل آزمایشات خون و ادرار را در یکی از درمانگاه ها و یا بیمارستانهای نزدیک محل سکونت خود انجام و جواب آن را روز عمل به کلینیک یا بیمارستان بیاورید.
۵- روز قبل از عمل استحمام کنید و بهتر است که آقایان صورت خود را اصلاح کنند.
۶-در روز عمل ، خانم ها از آرایش بخصوص
آرایش چشم اجتناب نمایند.
۷- حتما در روز عمل، همه داروهائی را که به علت سایر بیماریها مثل
قند،
فشار خون،ناراحتی قلبی و ..... مصرف می کرده اید، مصرف کنید.
۸- در صورتی که عمل شما تحت بی هوشی عمومی انجام می گیرد، صبحانه نخورید و در صورتی که تحت بی حسی موضی انجام می گیرد ،با صلاحدید پزشک می توانید صبحانه بخورید. بهتر است در هر دو حالت ناشتا باشید.
۹- در روز عمل یک ساعت قبل از عمل به کلینیک مراجعه و پذیرش می شوید.
۱۰- پس از ورود به بخش لباس مخصوص اتاق عمل می پوشید و در صورت نیاز به
عمل همزمان آب مروارید، پرستار چند بار قطره های گشاد کننده
مردمک در چشم شما می ریزد.
۱۱- حدود نیم ساعت بعد به همراه پرستار به اتاق عمل می روید.
۱۲- پس از دراز کشیدن روی تخت اتاق عمل؛ بسته به وضع عمومی شما و صلاحدید پزشک معالج؛ بی هوش می شوید و یا با تزریق آمپول بی حسی ، چشمتان كاملا بي‌حس و بی حرکت مي‌شود و شما در طول عمل احساس درد نخواهيد كرد.
دستورات و مراقبت های بعد از عمل پیوند قرنیه
- چند ساعت بعد از عمل جراحي مرخص خواهيد شد.هنگام مرخص شدن نسخه داروئي خود را تهيه كنيد و قطره هاي چشمي را به طوري كه آموزش مي بينيد استفاده كنيد.
- در مراجعات بعدي داروهايتان را همراه خود بیاوريد.
- پس از عمل جراحي به پشت بخوابيد و از خوابيدن به سمت چشمي كه عمل شده و يا به طرف شكم خودداري كنيد.
- آرام باشيد و از سرفه و عطسه كردن و زورزدن خودداري كنيد. پس به هوش آمدن کامل ابتدا کمی مایعات و سپس در صورت تحمل می توانید غذا بخورید. پرهیز غذائی خاصی ندارید و رژیم غذائی بخصوصی توصیه نمی شود.
- به طور معمول ازقطره چشمی کورتون (بتامتازون یا پردنیزولون) هر ۴ساعت و از قطره چشمی کلرامفنیکل نیز هر ۴ساعت استفاده کنید.
- در صورت تجویز از قرص استازولامید (برای پایین آوردن فشار چشم) هر ۶ تا ۸ ساعت استفاده کنید.
- در صورت احساس درد و ناراحتی، از قرص استامینوفن استفاده کنید.
- شب‌ها كه به بستر مي‌رويد نياز به ريختن قطره نيست .
- بين دو قطره حداقل ۵ الی ۱۰ دقيقه فاصله بگذاريد.
- در موقع خوابیدن؛ روي چشم يك محافظ (شیلد) گذاشته شود و به وسيله چسب ضد حساسيت چسبانده شود .
- محافظ تا 3 الی ۴ هفته پس از عمل جراحي هنگام خواب روي چشم شما باشد و در طول روز از عينك آفتابي استفاده كنيد تا چشم شما كمتر اذيت شود زیرا چشم عمل شده نسبت به نور خورشيد حساس است .
- افزايش اشك ریزش بعداز عمل طبيعي است. همينطور مقادير كم ترشحات در هنگام بيدار شدن از خواب که باعث می شود مژه ها به هم بچسبد. اين ترشحات را مي توانيد با دستمال تمیز پاک کنید.
- درد بعد از عمل را مي توان با مصرف استامينوفن كاهش داد. در صورت از بين نرفتن درد به پزشك اطلاع دهيد زيرا ممكن است به دليل افزايش فشار داخل چشم باشد.
- كاهش ناگهاني بينائي را بايد به پزشك اطلاع دهيد.
- روز بعد از عمل جراحي باید برای معاینه به مطب مراجعه کنید و تا بهبود كامل لازم است كه چندين بار معاينه شوید
- ديد شما بلافاصله بعد ازعمل كامل نیست ولي به‌تدريج بهتر خواهد‌شد و بعد از جند‌ماه اگر لازم باشد، شماره عينكي براي كارهاي دقيق تجويز خواهد شد.
- توجه داشته باشيد كه كيفيت بینائی بعد از عمل بستگي به وضعيت شبكيه ، سلامت عصب بینائی و سلامت سایر قسمت های چشم دارد که تدریجا كامل مي‌شود.
- از ماه سوم به بعد که تدریجا زخم ترمیم می شود، بصورت انتخابی بعضی از بخیه ها برداشته می شوند تا آستیگماتیسم کمتر شده و بینائی بهتر شود. و اگر لازم باشد، شماره عينكي براي كارهاي دقيق تجويز خواهد شد.
توصيه هاي بعد از عمل جراحي پیوند قرنیه
پس از عمل جراحي آب مروارید نكات زیر بايد رعایت شود و تا ویزیت بعدی از انجام كارهاي زير خودداري نماييد.
۱ – استفاده از مواد آرايشي براي چشم و اطراف آن
۲ – شستشو و استحمام چشمها
۳ – ورزش و فعاليتهاي سنگين و بلندكردن اجسام سنگين
۴– مالش و دست زدن به چشمها
۵ – سرفه كردن و عطسه كردن
۶ – زورزدن در هنگام اجابت مزاج
۷ – تغيير ناگهاني وضعيت سر
۸- خم شدن سر تا زير كمر و سجده نمودن. به مدت 3 تا ۴ هفته در هنگام نمازخواندن به سجده نرويد بلكه مهر را به پيشاني خود بگذاريد.
۹ – خوابيدن به طرف شكم و يا چشم عمل شده
۱۰ – شستن سر و صورت با شامپو بعد از هفته اول پس از عمل جراحي و با صلاح پزشك بلامانع است .
۱۱ – بعلت نداشتن بینائی کافی رانندگي ممنوع است.
۱۲ – بعد از آنكه به شما اجازه استحمام داده شد از ورود آب به داخل چشم به مدت ۳ تا۴هفته خودداري كنيد. در موقع استحمام از مالش چشم ها جداُ بپرهیزید.
در صورت بروز علائم زير با پزشك تماس بگیرید (هشدار!)
۱- کاهش بینائی نسبت به روز های قبل
۲– درد چشم و اطراف آن كه با مسكن تجويز شده برطرف نشود
۳ –افزايش قرمزي ،تورم و ترشح چشمها
۴-شروع ناگهاني درد بالاي كاسه چشم «ناحيه ابروها» و سردرد مداوم
۵- مشاهده هاله رنگي اطراف چراغها
۶- احساس ترس و ناراحتی از نور ( فوتوفوبی)
۷- احساس جسم خارجی در چشم ( که ممکن است بعلت شل شدن یا باز شدن بخیه باشد و در صورت عدم برداشت بخیه احتمال رد پیوند افزایش می یابد.) .