جراحی آب مروارید
تاریخچه جراحی آب مروارید
در سالیان متمادی با پیشرفت علم و تکنولوژی، در روش های جراحی آب مروارید نیز پیشرفت های شگرفی پدید آمده است. جراحی آب مروارید یکی از قدیمی ترین عمل های جراحی است که بر اساس اسناد موجود قدمت آن به قرن پنجم قبل از میلاد مسیح یعنی بیش از 2500 سال قبل می رسد.
درعهد باستان، عمل کاتارات به روشی به نام کوچینگ couching انجام می شد. این عمل فقط زمانی انجام می شد که آب مروارید به قدری پیشرفت کرده بود که عدسی کاملا مات و تیره شده بود و رشته های آویزان کننده عدسی شکننده شده بودند. برای انجام این عمل با وسیله ای غیر تیز طوری به چشم ضربه وارد می کردند که عد سی به داخل چشم یعنی به داخل فضای زجاجیه سقوط کند. با این کار بینایی کمی بهتر می شد.
قرن ها بعد این روش تغییر کرد به طوری که با فرو کردن وسیله ای ظریف و تیز به داخل چشم باعث افتادن عدسی به داخل چشم می شدند. اولین مورد خارج کردن آب مروارید از چشم در سال 1748 میلادی در پاریس گزارش شد. با ابداع بی حسی موضعی این روش آسان تر شد.
کی آب مروارید را عمل کنیم؟
زمان انجام عمل با توجه به نياز و شرايط هر فرد متفاوت است. در افراد مسن كه نياز چنداني به ديد كامل ندارند ممكن است ديرتر نياز به انجام عمل جراحي باشد. به هر حال شما با كمك چشم پزشك در اين زمينه تصميم خواهيد گرفت. آب مرواريد زماني نياز به جراحي دارد كه اختلال بينايي، انجام فعاليت هاي شغلي يا روزمره مانند رانندگي، مطالعه و تماشاي تلويزيون را مختل كند. با تکنیک های جدید عمل جراحی آب مروارید، نيازي به رسيدن آب مرواريد نيست.
روش هاي مختلف عمل جراحي آب مرواريد
فیلم روش های جراحی آب مروارید Cataract Surgery Video
عمل جراحي آب مرواريد به طور کلي به دو شکل انجام مي شود:
1 - عمل آب مرواريد به روش داخل کپسولي يا اينترا کپسولار کاتاراکت اکسترکشن
2- عمل آب مرواريد به روش خارج کپسولي يا اکسترا کپسولار کاتاراکت اکسترکشن
روش داخل کپسولي
روش داخل کپسولي
درعمل آب مرواريد به روش داخل کپسولي؛ عدسي به همراه کپسول احاطه کننده آن از چشم خارج مي شود و در نتيجه جائي براي کارگذاري لنز داخل چشمي باقي نمي ماند. اين روش در حال حاضر تقريبا کنار گذاشته شده و فقط در موارد خاصي؛ مثلا زماني که لنز دچار نيمه در رفتگي است و امکان حفظ کپسول عدسي وجود ندارد، بکار مي رود.
روش خارج کپسولي
در عمل آب مرواريد به روش خارج کپسولي؛ پس از باز کردن قسمت قدامي کپسول عدسي، محتويات آن خارج شده و در نتيجه از محفظه کپسول عدسي ميتوان به عنوان محل کارگذاري لنز داخل چشمي استفاده کرد. اين روش خود به دو شکل : 1 - با برش بزرگ و 2- با برش کوچک ؛ انجام مي شود.
روش خارج کپسولي با برش بزرگ
در عمل آب مرواريد به روش خارج کپسولي با برش بزرگ؛ محل اتصال قرنيه به صلبيه ( ليمبوس) حدود 9 تا 11 ميلي متر باز مي شود و پس از باز کردن کپسول قدامي، هسته عدسي خارج مي شود و پس از شستن مواد باقيمانده عدسي، لنز داخل چشمي کار گذاشته مي شود و محل برش با 6 تا 9 عدد بخيه بسته مي شود . حدود دو تا سه ماه بعد بخيه ها برداشته مي شوند. پس حدود دو تا سه ماه طول مي کشد تا بينائي به حد نسبتا طبيعي برسد. بنابراين عيب اصلي اين روش را مي توان در طولاني بودن دوره نقاهت آن دانست.
از آنجايي که با اين روش معمولا مقداري آستيگماتيسم ايجاد مي شود؛ ممکن است بينايي صد در صد نشده و براي اصلاح آن نياز به عينک دور باشد . هم اکنون در اکثر شهر هاي ايران اين روش با روش خارج کپسولي با برش کوچک (فیکو) جایگزین شده است.
روش خارج کپسولي با برش کوچک
در عمل آب مرواريد به روش خارج کپسولي با برش کوچک؛ از برش حدود 3 ميلي متري براي خارج کردن محتويات عدسي استفاده مي شود. به اين معني که هسته عدسي در داخل چشم خرد شده و سپس از طريق ساکشن از چشم خارج مي شود.
اين روش خود به دو نوع است. 1- تکنيک فيکو امولسيفيکيشن: که اصطلاحا فیکو نامیده می شود و براي خرد کردن هسته عدسي از انرژي" ماوراء صوت (اولتراسوند)" کمک مي گيریم. 2-تکنيک فيکو ليزر: که فمتوکاتاراکت نامیده می شود و براي مراحل محتلف عمل آب مروارید و خرد کردن هسته عدسي از انرژي "ليزر فمتوسکند" کمک مي گيریم.
تکنيک فيکو امولسيفيکيشن
هم اکنون در تمام دنيا در بيش از 97 درصد موارد روش استانداردعمل جراحی آب مروارید "تکنیک فیکوامولسیفیکیشن" است که از انرژي ماوراء صوت برای خرد کردن هسته عدسی استفاده مي شود ؛ زيرا اين روش قدرت و کارايي بهتري دارد؛ بخصوص زماني که آب مرواريد پيشرفته بوده و در نتيجه هسته عدسي سفت باشد روش" فيکو ليزر" یا فمتوکاتاراکت قابل انجام نيست.
در ايران نيز تقريبا در اکثریت موارد از روش" فيکوامولسيفيکيشن اولتراسوند" ( اصطلاحا به آن "فيکو" مي گويند) استفاده مي شود؛ ولي از آن جائي که در تصور عموم، ليزر دقت بالايي دارد، اين روش بنام روش ليزري مطرح مي شود. اخیرا در بعضی مراکز چشم پزشکی در ایران "دستگاه فمتو سکند لیزر" برای عمل آب مروارید نصب شده و در موارد خاصی برای عمل جراحی آب مروارید مورد استفاده قرار می گیرد.
جراحی فیکو یا فیکوامولسیفیکیشن (Phacoemulsification) روش استاندارد و فعلی عمل آب مروارید در ایران و اکثر نقاط جهان است. این عمل جراحی سرپایی و بدون نیاز به بخیه است و با استفاده از قطره بی‌حسی انجام میشود.
قبل از ورود بیمار به اتاق عمل با استفاده از قطره های باز کننده مردمک، مردمک گشاد می شود تا حین عمل، به عدسی چشم (آب مرورید) که در پشت عنبیه قرار گرفته دسترسی داشته باشیم. پس از ورود بیمار به اتاق عمل چند بار قطره بی حس کننده در چشم چکانده می شود. بیمار به آرامی بر روی تخت اتاق عمل دراز می کشد و تکنسین بیهوشی در ناحیه ساعد دست سرمی را به بیمار وصل می کند تا در صورت نیاز به استفاده از داروهای آرامبخش بتوانیم از طریق این رگ دارو را به بیمار تجویز کنیم.
سپس اطراف چشم ها و پلک ها با بتادین رقیق شده 5% شستشو داده می شود و سطح چشم نیز با بتادین استریل می شود. پس از پوشاندن اطراف چشم و قرار دادن وسیله ای به نام اسپکولوم برای باز نگه داشتن پلک ها در چشم، عمل زیر میکروسکوپ چشمی شروع می شود.
در این عمل، یک برش 3 میلیمتری، در ناحیه لیمبوس یعنی محل اتصال قرنیه به صلبیه ایجاد می شود. این برش به دلیل کوچک بودن احتیاجی به بخیه و ترمیم ندارد و پس از عمل خود به خود بهبود می یابد. جراح سپس یک دریچه دایره ای شکل در سطح قدامی کپسول عدسی (غشای بسیار نازکی که دور تا دور عدسی را می پوشاند) ایجاد کرده که این فرآیند کپسوکورکسیس( capsulorhexis ) نامیده می شود. این عمل به دقت بسیار زیادی نیاز دارد زیرا ضخامت کپسول عدسی 16 تا 20 میکرون است (هر میکرون یک هزارم میلیمتر است).
سر پروب دستگاه فیکو مجرایی برای ورود سرم به داخل چشم و یک مجرای مرکزی برای خروج مایع از چشم و یک قسمت تیتانیومی برای انتقال امواج ماوراء صوت به داخل چشم دارد. در روش فیکو از امواج اولترا سونیک (مافوق صوت) برای شکستن عدسی به ذرات ریزتر استفاده می شود و این ذرات سپس با کمک یک لوله مکشی بیرون آورده می شوند. .پس از خروج عدسی و شستشوی مواد باقیمانده عدسی، قسمت خلفی(عقبی) کپسول عدسی دست نخورده در جای خود باقی می ماند تا عدسی مصنوعی بر روی آن کار گذاشته شود.
در پایان عمل عدسی داخل چشمی که به صورت تاشواست، از طریق همان برش کوچک ایجاد شده به داخل چشم فرستاده می شود. این عدسی در مجاورت کپسول خلفی باز شده و اندازه اپتیک آن به 6 میلی متر میرسد و به وسیله بازوهای کناری که به آنها haptic گفته میشود در داخل کپسول، محکم قرار می گیرد. از آنجاییکه برش محل عمل حدود 3 میلیمتر یا گاها کمتر است، برای بستن برش محل عمل نیازی به زدن بخیه نیست. در دست جراح ورزیده عمل فیکو در کمتر از ده دقیقه قابل انجام است.
فیلم عمل کاتاراکت به روش فیکو Phaco emulsification Cataract Surgery
فمتوکاتاراکت (عمل کاتاراکت با لیزر)
در مسیر پیشرفت علم و تکنولوژی در چشم پزشکی، یکی از جدید ترین روش های عمل جراحی آب مروارید، استفاده از لیزراست. در این روش که فمتوکاتاراکت نامیده می شود، برای افزایش دقت و کیفیت عمل، با استفاده از لیزر فمتوسکند مراحل مختلف عمل جراحی قابل انجام است.
فواید جراحی آب مروارید با لیزر چیست؟
با استفاده از تکنولوژی لیزر فمتوسکند کلیه مراحل حساس عمل آب مروارید با استفاده از برش های دقیق لیزر انجام می شود. در نتیجه احتمال بروز خطاهای انسانی کم می شود. با این روش علاوه بر افزایش دقت و امنیت عمل می توان همزمان با عمل آب مروارید، آستیگماتیسم بیمار را نیز با برش های لیزری اصلاح کرد.
تفاوت عمل جراحی آب مروارید معمولی با عمل لیزری آب مروارید چیست؟
در روش معمول عمل جراحی آب مروارید به روش فیکو (فیکوامولسیفیکیشن)، جراح برش های قرنیه را با کمک تیغی که در دست دارد ، انجام می دهد. پس از آن از طریق این برش ها ، جراح وسایل جراحی را وارد چشم کرده و مراحل بعدی عمل را ادامه می دهد. پس از باز کردن کپسول قدامی عدسی، با استفاده از انرژی ماوراء صورت دستگاه فیکو، عدسی چشم را که دچار آب مروارید شده به قطعات کوچکتری خرد شده و ازچشم خارج می شود. سپس لنز داخل چشمی در محفظه کپسول عدسی کار گذاشته می شود تا جایگزین عدسی طبیعی چشم شود. در عمل جراحی آب مروارید به روش فمتوکاتاراکت، مراحل عمل شامل برش های جراحی و خرد کردن هسته عدسی با کمک لیزر فمتوسکند انجام می شود؛ در نتیجه دقت عمل افزایش می یابد.
چرا عمل جراحی آب مروارید با لیزر را انتخاب کنیم؟
این روش بدون نیاز به تیغ جراحی و بخیه، دقت بسیار بالا و دروره بهبودی کوتاه دارد. این برای بیماران مزیت است. اگر شما نیاز به عمل آب مروارید داشته باشید، انتخاب عمل آب مروارید با لیزر باعث می شود تا هم نتیجه عمل عالی باشد و هم در اولین فرصت بعد از عمل به سر کار و زندگی خود برگردید.
مزیت های عمل آب مروارید با لیزر
- نیاز به تیغ جراحی ندارد.
- مجموع زمان استفاده از لیزر کمتر از یک دقیقه است.
- امنیت بالاتری دارد و با استفاده از برنامه خودکار کامپیوتری، کنترل می شود.
- باز کردن کپسول قدامی عدسی، خرد کردن هسته عدسی و برش های قرنیه، به صورت خود کار است.
- انرژی مورد نیاز عمل تا 50% کاهش می یابد.
- نتایج بینایی بهتر و دوره بهبودی کوتاهتر دارد.
فیلم عمل کاتاراکت به روش فمتو کاتاراکت با لیزر فمتوسکند Femto Cataract Surgery
البته ذکر اين نکته ضروري است که گاها پس از گذشت مدتي از عمل آب مرواريد ممکن است کپسول عدسي کدر شده و باعث تاري ديد شود که ما بطور معمول از انرژي ليزر به نام لیزر یاگ براي باز کردن کپسول ( و مسير ديد) استفاده مي کنيم که به اين کار " ليزر کپسولوتومي" مي گوئيم.
تقريبا بطور همزمان تحول مهم ديگري در طراحي و کيفيت لنزهاي مصنوعي داخل چشمي بوقوع پيوست واستفاده از عدسي هاي مصنوعي تاشونده مرسوم شد. اخيرا لنز هائي طراحي شده اند (موسوم به لنز هاي با خاصيت تطابق و لنز های چند کانونی) که با مکانيسم هاي مختلفي ديد نزديک را نيز تا اندازه قابل توجهي بهبود مي بخشند و در نتيجه پیرچشمی نیز همزمان با عمل آب مروارید اصلاح شده و فرد علاوه بر بينائي خوب دور ، بدون نياز به عينک مطالعه، نزديک را هم خوب مي بيند.
بنابراين بارزترين حسن عمل جراحي آب مرواريد با برش کوچک، کاهش ميزان آستيگماتيسم ايجادشده در اثر عمل جراحي و دوره نقاهت و بازگشت بينايي بسيار کوتاه است.
آیا چشم ها همزمان تحت عمل جراحی آب مروارید قرار می گیرند؟
اگر هر دو چشم به آب مرواريد مبتلا باشد پزشك آنها را در يك زمان جراحي نمي كند. هر چشم بايد به طور جداگانه تحت عمل جراحي قرار گيرد. در صورتيكه وضعيت اورژانس نباشد بسته به نظر جراح بهتر است حدود چند روز تا چند هفته بين دو عمل فاصله باشد. گاهي از اوقات در بيماران مبتلا به بيماري قند جهت معاينه شبكيه و درمان ضايعات ناشي از بيماري انجام عمل آب مرواريد ضروري است.
آیا عمل آب مروارید نیاز به بی هوشی عمومی دارد؟
از نظر بي هوشي نيز با پيشرفت تکنولوژي عمل، ديگر نيازي به بي هوشي عمومي وجود ندارد و با تزريق بي حسي و يا حتي ريختن قطره بي حسي عمل جراحي امکان پذير است.
پيشرفته ترين روش عمل جراحي در دنيا عمل فيکو با استفاده از قطره بي حسي و بدون نياز به تزريق آمپول بي حسي و يا بي هوشي عمومي است . این روش بخصوص در بیمارن با بیماریهای زمینه ای نطیر بیماری های قلبی عروقی، دیابت و فشار خون و سکته مغزی که بی هوشی برایشان ممکن است خطرناک باشد، مفید است. در اين روش مدت زمان عمل حدود ده دقيقه است و نيازي به پانسمان چشم نيست و بيمار بلافاصله پس از عمل مرخص مي شود و از روز بعد به کار و زندگي عادي برمي گردد.همه بيماران عمل شده توسط اينجانب با اين روش عمل مي شوند.
تکنيک انجام عمل جراحي آب مرواريد توسط اينجانب
اينجانب پس از سالها تجربه در عمل جراحي چشم و شرکت در مجامع مختلف بين المللي فوق تخصصي چشم پزشکي؛ بهترين، کم خطر ترين، راحت ترين و پيشرفته ترين روش عمل جراحي آت مرواريد (عمل جراحي فيکو با قطره بي حسي) را به طور روتين براي همه بيمارانم انجام ميدهم.
- به آرامي وبا اطمينان خاطر روي تخت عمل دراز بکشيد؛ زيرا عمل فوق العاده راحت و بدون درد است.
- چند بار قطره بی حسی (قطره تتراکائین) در چشم چکانده می شود.
- با محلول ضد عفوني (بتادين) چشم شما شستشو مي شود و لباس يک بار مصرف استريلي روي صورت شما داده مي شود و جلوي بيني شما اکسيژن گذاشته مشود تا کاملا راحت باشيد.
- از طريق برش حدود 3 ميليمتري، عدسي دچار آب مرواريد با انرژي اولتراسوند با ظرافت خرد و تخليه مي شود.
- لنز تاشو مصنوعي از همان برش کوچک در چشم کار گذاشته مي شود.
- چون برش خيلي کوچک است، نياز به بخيه و پانسمان چشم نيست.
- بلافاصله مرخص شده و به منزل برمي گرديد.
اکثر بیماران اینجانب پس از عمل بیان می کنند که عمل بسیار بسیار راحت تر از آنچه که تصور مي کردم، بود!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
فیلم نحوه عمل کاتاراکت فیکو به روش دکتر نادری Dr Naderi Phaco emulsification Cataract Surgery
برای کسب اطلاعات کاملتر و مشاوره برای مناسب ترین و جدیدترین روش عمل جراحی آب مروارید و اصلاح مشکلات همراه مثل پیرچشمی و آستیگماتیسم می توانید با مرکز چشم پزشکی دکتر نادری تماس بگیرید.