چگونه نسخه عینکتان را بخوانید ؟

برای خواندن نسخه عینک باید مفهوم اصطلاحات درج شده را بدانیم:

چشم راست و چشم چپ

در ابتدا بايد با دو واژه OD و OS آشنا شويم. در واقع OD مخفف كلمه لاتين Ocular Dexter به معناي چشم راست و OS مخفف Ocular Sinister و به معناي چشم چپ مي باشد، كه در نوشتن نسخه عينك براي مشخص كردن چشم راست و چپ بيمار از اين واژه ها استفاده مي شود. OU نیز مخفف کلمه لاتین دو کلمه oculus uterque به معنای ؛ دو چشم؛ است.گرچه استفاده از این کلمات اختصار لاتین بطور سنتی در اغلب نسخه های عینک استفاده میشود ، بعضی از چشم پزشکان چشم راست را ( RE (Right Eye و چشم چپ را با ( LE ( Left Eye نشان میدهند .

(پس به طور خلاصه چشم راست را با علامت OD یا R نشان می دهند و چشم چپ را معمولا باOS یا L و دو چشم با علامت OU نمایش می دهیم).

در صورتيكه اين دو واژه پيش از نمره عينك نوشته نشده باشند، بر طبق قرار داد نمره OD(چشم راست) را در خط بالا و نمره OS (چشم چپ) را در خط پايين مي نويسند.

نزدیک بینی یا دوربینی

اسفر (Sphere) (SPH) مقدار نزدیک بینی و دور بینی چشم را نشان میدهد كه واحد آن بر حسب ديوپتر (علامت D به معناي ديوپتر) است. اگر علامت اسفر - باشد نزدیک بین و اگر+ بوده و یا اصلا علامتی نداشته باشد به معنی دوربینی است.

دیوپتر (Dioptre)

یک واحد اندازه‌گیری برای قدرت عدسی است که برابر با عکس فاصله کانونی یک عدسی برحسب متر می‌باشد. عیوب انکساری چشم با واحدی بنام دیوپتر اندازه گیری می‌شود. دیوپتر نشان‌دهنده میزان تحدب یا تقعر عینک یا لنز بیمار (نمره عینک) است.

هرچه میزان دوربینی یا نزدیک‌بینی بیشتر باشد، نسخه عینک، نمره بالاتری دارد.درنزدیک‌بینی، عدسی مقعر یا واگرا و نمره عینک علامت منفی دارد و در دوربینی، عدسی محدب یا همگرا و نمره عینک علامت مثبت دارد .

سیلندر(cylinder) ( استوانه ) ( CYL)

این عدد نشاندهنده مقدار آستیگماتیسم است . واحد آن نیز بر حسب ديوپتر (علامت D به معناي ديوپتر) است. اگر در این قسمت از نسخه عینک چیزی نوشته نشده باشد بدین معناست که آستیگماتیسم ندارید.

علامت قبل از شماره آستیگماتیسم ممکن است منفی ( – ) به معنای استیگماتیسم نزدیک بینی و یا مثبت ( + ) به معنای اصلاح استیگماتیسم دوربینی باشد . در نسخه عینک همواره شماره مربوط به استیگماتیسم بعد از شماره مربوط به دوربینی و یا نزدیک بینی می اید.

چشم سالم (امتروپ) یا Plano

در يك چشم سالم كه هيچگونه عيب انكساري خاصي نداشته باشد، پرتوهاي نور ورودي به چشم، پس از گذشتن از مسيرهاي شفاف چشم در روي شبكيه به هم رسيده و كانوني مي شوند، در نتيجه ما تصوير واضحي از آنچه را كه نگاه مي كنيم مي بينيم. اگر چشمی نزديك بيني يا دوربيني نداشته باشد، كلمه plano نوشته مي شود كه به معناي نمره صفر است.

محور آستیگماتیسم ( Axis)

این عدد جهت اصلاح آستیگماتیسم را نشان میدهد. محور با عددی بین ١ تا ١٨٠ درجه نشان داده میشود . عدد ٩٠ نشاندهنده استوای عمودی و عدد ١٨٠ نشاندهنده استوای افقی است . عدد مربوط به محور معمولا بعد از نوشتن علامت X بعد از میزان آستیگماتیسم نوشته می شود.

فاصله مردمکها یا محورهای بینایی pupillary distance یا PD

پس از نوشتن میزان نزدیک بینی یا دوربینی وآستیگماتیسم و محور آن ، ما يك كلمه اختصاري به عنوان PD مي بينيم که در واقع مخفف کلمات pupillary distance مي باشد كه برابر است با فاصله بين مراكز دو مردمك چشم، كه بر حسب ميليمتر نوشته مي شود. مثلا در فردي كه فاصله بين مراكز مردمك هايش 60 ميليمتر باشد، نوشته مي شود : PD = 60 mm

Add يا Addition به معناي افزوده

هميشه يك نمره مثبت است كه براي افراد داراي پيرچشمي تجويز مي شود. ميزان Add بر حسب سن فرد و عوامل ديگر اندازه گيري شده و در نسخه نوشته مي شود. بطور کلی این عدد بین ٠/٧۵ تا ٣ متغیر بوده و برای هر دو چشم مساوی است .

منشور (Prism )

این عدد مقدار منشور موجود در عینک را نشان میدهد و موید عددی است که برای جبران انحراف مختصر چشم ها لازم است اعمال شود.

برای فهم بهتر مطلب در زیر نمونه هایی از نسخه عینک های تجویز شده را می آوریم:

عینک نزدیک بینی

این فرد در چشم راست 1 دیوپتر و در چشم چپ 1/25 دیوپتر نزدیک بینی دارد . فاصله مردمک ها 63 میلی متر است.

عینک دوربینی

این فرد در چشم راست 5/5 دیوپتر و در چشم چپ 1/5 دیوپتر دوربینی دارد . فاصله مردمک ها 59 میلی متر است.

عینک آستیگماتیسم

این فرد نزدیک بینی یا دور بینی ندارد اما در چشم راست 3 دیوپتر و در چشم چپ 5دیوپتر آستیگماتیسم دارد. ضمنا فاصله مردمک ها 58 میلی متر است. 

عینک نزدیک بینی و آستیگماتیسم

این فرد ترکیبی از نزدیک بینی و آستیگماتیسم دارد. در چشم راست 1/5 دیوپتر نزدیک بینی و 0/75 آستیگماتیسم در محور یکصدو هفتاد درجه و در چشم چپ فقط 1/5 دیوپتر نزدیک بینی دارد. ضمنا فاصله مردمک ها 57 میلی متر است.

عینک پیرچشمی

این فرد برای دور عیب انکساری ندارد و فقط برای مطالعه و دید نزدیک در چشم راست نیاز به 2/5 و در چشم چپ 2/75 دیوپتر عینک مثبت دارد.

عینک دور و نزدیک

این فرد در چشم راست خود 0/25 ديوپتر نزدیک بینی و 0/5 ديوپتر آستيگماتيسم در محور 80 درجه دارد. در چشم چپ نزدیک بینی یا دوربيني ندارد و 1 دیوپتر استيگماتيسم در محور 90 درجه دارد و براي ساخت عينك نزديك فرد بايد به نسخه عیک دور 1 ديوپتر اضافه كرد. بدين ترتيب نسخه عينک مطالعه (نزدیک) در چشم راست 0/75 ديوپتر دوربيني و 0/5 ديوپتر آستيگماتيسم در محور 80 درجه دارد. در چشم چپ1 دیوپتر دوربینی و 1 دیوپتر استيگماتيسم در محور 90 درجه دارد. فاصله بین مردمک ها یا همان PD برابر 63 میلیمتر است.