داروي راکوتان و چشم
راکوتان ROACCUTANE® يا ايزوتره تينوئين (Isotretinoin) از نظر شيميايي(2Z,4E,6E,8E)-3,7-dimethyl-9-(2,6,6-trimethylcyclohex-1-enyl)nona-2,4,6,8-tetraenoic acid است و همچنين بنام 13_سيس_رتينوئيک اسيد نيز ناميده مي شود. ايزوتره تينوئين هم با رتينوئيک اسيد و هم با رتينول (ويتامين آ ) مربوط است. فرمول مولکولي آن C20H است.
ايزوترتينوين يک دارو براي درمان آکنه شديد است. اين دارو به صورت کپسول خوراکي، بيشتر با نام هاي تجاري راکوتان (Roaccutane) و آکوتان عرضه مي شود. ايزوترتينوين از مشتقات ويتامين آ است که به صورت طبيعي با ميزان خيلي کم در بدن انسان وجود دارد. اين دارو از طريق کاهش چربي پوست (وادار کردن غده هاي چربي پوست به کم کردن توليد چربي) باعث کم شدن آکنه در پوست مي‌شود.
راکوتان به شکل کپسول هاي ژلاتيني خوراکي 10 و 20 ميلي گرمي موجود است. و همچنين مواد زير نيز در آن بکار رفته است: روغن سويا,موم زرد,روغن نباتي هيدروژنه, ژلاتين, گليسرول, آب, سوربيتول, مانيتول, نشاسته ذرت فراوري|فراورده‌شده, تيتانيوم دي اکسيد و...
ايزوتره تينوئين، رتينوئيدي است که عملکرد غدد چربي و کراتينيزاسيون (شاخي شدن و پوسته پوسته شدن) را مهار مي کند؛ گرچه مکانيسم دقيق آن نامعلوم است.
عوارض چشمي
عوارض چشمي در ارتباط با مصرف راکوتان (ROACCUTANE) شامل: خشکي چشم، کدورت قرنيه، کنژنکتيويت(التهاب ملتحمه)، بلفاريت(التهاب لبه پلکها)، کاهش ديد شب و کراتيت(التهاب قرنيه) است که معمولا با قطع دارو بهبود مي يابد.
خشکي چشم با مصرف پماد هاي نرم کننده يا قطره هاي اشک مصنوعي بهتر مي شود. به علت احتمال بروز کراتيت، بيماران مبتلا به خشکي چشم بايد پيگيري شوند. بيماراني که دچار مشکلات چشمي مي شوند، بايد توشط چشم پزشک باتجربه معاينه شده و قطع دارو مد نظر قرار گيريد.
ممکن است عدم تحمل لنز تماسي بوجود آيد که در اين صورت لازم است بيمار در طي درمان از عينک استفاده کند.
کدورت قرنيه نيز ممکن است در مصرف کننده گان راکوتان ايجاد شود که بيشتر زماني ديده مي شود که دوز بالاي دارو در بيماران با اختلالات کراتينيزاسيون(بيماري هاي پوسته ريزي دهنده) استفاده شود.
همه بيماراني که دچار مشکلات چشمي مي شوند، بايد دارو را قطع کرده و تحت معاينه چشم پزشکي قرار گيرند.
موارد مصرف
معمولآ اين دارو در جوش هاي نوع شديد و در مواردي تجويز مي‌شود که داروهاي معمول آکنه (مانند بنزوييل پروکسايد) مؤثر واقع نشده اند.اما در موارد معمولي نيز قابل استفاده است.
موارد عدم مصرف
- هنگام بارداري و يا شيردهي: زيرا باعث سقط جنين و يا عقب ماندگي نوزاد مي‌شود و عوارض نامطلوبي روي طفل برجا ميگزارد.
- حساسيت نسبت به ويتامين آ رواکوتان و داروهاي مشابه آن
- مصرف هم‌زمان با پادزيست (آنتي بيوتيک) ها بويژه تتراسيکلين
- داشتن نارسايي کبدي ويا کليوي
- مبتلايان به چربي خون (گليسرول و تري گليسريد) بالا
- وجود سطح بالاي ويتامين آ در بدن
- مصرف در کودکان و کهنسالان
درمان
پيش از آغاز درمان
اين دارو بايد حتمآ تحت نظر پزشک متخصص پوست استفاده شود.لذا از مصرف سر خود جدآ خودداري کنيد.
پزشک خود را در خصوص هرگونه سابقه حساسيت، بيماري قبلي و استفاده از داروهاي ديگر آگاه کنيد.
يک آزمايش براي تعيين سطح کلسترول خون توصيه مي‌شود.
نحوه درمان و مقدار مصرف
ميزان مصرف دارو بستگي به نظر پزشک معالج شما دارد. مصرف روزان? دارو 0.5 تا 1 ميليگرم براي هر کيلوگرم وزن بدن مي‌باشدکه بسته به شدت بيماري تعيين مي‌گردد. به عنوان مثال يک فرد 80 کيلوگرمي با شدت آکنه متوسط روزانه بايد دو کپسول 20 ميليگرمي مصرف کند.
کپسول ها بايد بلافاصله بعد از غذا ميل شود.در صورت فراموش کردن يک وعده،اگر وعده بعد نزديکتر بود از وعد? بعدي آغاز کنيد و هيچگاه دو کپسول را با فاصل? زماني کوتاه نخوريد.
طول دوره درمان
طول دوره درمان نيز با نظر پزشک تعيين مي‌گردد. طول درمان آکنه بوسيل? رواکوتان بين 4 تا 8 ماه متغير است.
تأثير دارو
در هفته‌هاي آغازي درمان احتمالآ جوش هاي شما شديدتر مي‌شود. اين به خاطر آنست که در ابتدا پوست در مقابل دارو واکنش نشان مي‌دهد و با توليد چربي بيشتر سعي در تعديل شرايط دارد که افزايش ترشح چربي منجر به توليد جوش هاي بيشتر مي‌گردد. در اين باره نگران نباشيد. اين امر نشان دهند? آنست که دارو مؤثر واقع شده است. پس از اين (حدودآ از هفته سوم به بعد) ميزان آکنه بطور شگفت آوري کاهش مي‌يابدو اين بهبودي حتي پس از پايان يافتن دارو نيز ادامه پيدا مي‌کند.
توصيه‌هاي طول درمان
- اگر در طول درمان حامله شديد، فورآ دارو را قطع نموده و پزشک خود را در جريان قرار دهيد.توصي? من اينست که در طول در از داروهاي پيشگيري کننده استفاده کنيد.
- در طول درمان همواره با جلسه‌هاي منظم پزشک را از حال خود مطلع کنيد.همچنين سطح کلسترول خون نيز بايد بطور ماهيانه آزمايش شود.
- بدون مشورت پزشک دارو را قطع نکنيد و ميزان مصرف را نيز تغيير ندهيد.
- دارو را در موارد مشابه مصرف نکنيد و مصرف آنرا به ديگران توصيه نکنيد.
- بدون مشورت پزشک هم‌زمان از داروهاي ديگر استفاده نکنيد.
- در طول دوره درمان و يک ماه پس از آن از اهداي خون اجتناب کنيد.
- تا حد امکان از قرار گرفتن در معرض نور خورشيد دوري کنيد و از کرم هاي ضد آفتاب استفاده کنيد.در طول درمان حساسيت پوست شما نسبت به آفتاب افزايش مي‌يابد.
- از کيسه کشيدن پوست اجتناب کنيد؛ زيرا به علت حساس شدن پوست احتمال ايجاد گودال (scar) روي پوست افزايش مي‌يابد.
- از مصرف مشروبات الکلي در طول درمان خودداري کنيد؛زيرا باعث عوارض کبدي خواهد شد.
ساير عوارض جانبي
هر دارويي داراي يک رشته فوايد و يک رشته عوارض نامطلوب است. رؤاکوتان نيز از اين قاعده جدا نيست.
تمام اين عوارض در يک فرد ديده نمي‌شود ولي احتمال وقوع هر يک وجود دارد.
- خشکي لب: بارزترين عارضه اين داروست که با استفاده از کرم هاي چرب کننده مثل کرم وازلين مرتفع مي‌شود.
- خشکي دهان،بيني،چشم:دراين موارد در صورت تمايل مي‌توانيد از قطره چشمي و کرم داخل بيني استفاده کرد.با توجه به خشکي چشم استفاده از لنزهاي چشمي توصيه نمي‌شود.
- خونريزي بيني:معمولآ در هفته‌هاي دوم يا سوم که خود به خود مرتفع مي‌شود.
- درد خفيف مفاصل و ماهيچه ها بويژه زانو
- احساس خستگي و سردرد خفيف
- حساس شدن پوست به آفتاب و آفتاب‌سوختگي
- افزايش ريزش مو: اکثرآ زودگذر ولي در موارد بسيار نادر ممکن است دائمي‌شود.
اين عوارض عمومآ ملايم و زودگذرند. اکثر آنها پس از اتمام دوره درمان رفع مي‌شوند.
در صورت مشاهده اين عوارض فورآ دارو را قطع کنيد و پزشک خود را در جريان بگذاريد:
- حالت تهوع
- استفراغ
- سردرد شديد و مزمن
- تاري چشم و اختلال در بينايي
- احساس افسردگي شديد
نشانه‌هاي افسردگي اينها هستند:
احساس غمگين بودن دائمي,بي علاقگي نسبت به کارهايي که قبلآ به آنها علاقه مند بوده ايد,خوابيدن بيش از حد و خواب هاي پريشان, تغييرات اشتها و وزن بدن,احساس اضطراب دائمي, گريز از دوستان و آشنايان,احساس بي حوصلگي هميشگي , احساس پوچي و گناه.
البته نشانه‌هاي افسردگي همواره در حد زياد ودائمي افسردگي را اثبات مي‌کند.
عوارض جانبي اين دارو نبايد شما را نگران کند،ممکن است هيچکدام از اين عوارض در شما مشاهده نشود.