تاریخچه چشم پزشکی ایران

کشور ما ایران در زمینه چشم پزشکی سوابق بسیار درخشان و با اهمیتی را دارد و تاریخچه این علم درایران به حدود ۶۰۰۰ سال پیش باز می گردد. اما متاسفانه از آن زمان هیچ سنگ نوشته و مدرکی به جا نمانده است و قدیمیترین نوشته موجود مربوط به بخش هایی از کتاب اوستا می باشد.

تاریخچه پزشکی و چشم پزشکی در ایران به  دوران هخامنشیان و قبل از اسلام باز می گردد. به ویژه در دانشگاه جندی شاپور اهواز در زمان ساسانیان (۲۲۴-۶۴۱ میلادی) علوم پزشکی مدون تدریس می گردید. دانشمندانی چون محمد بن زکریای رازی (۸۶۵-۹۲۵ میلادی) و حکیم ابوعلی سینا  (۹۸۰-۱۰۳۷ میلادی)  که ستارگان درخشان علم و افتخار ایران و نابغه بشریتند در رابطه با چشم پزشکی مطالب زیادی نگاشته اند. همچنین وجود دانشمندان و پزشکان ایرانی دیگری از جمله ابوسهل مسیحی جرجانی (۱۱۳۶-۱۰۴۲ میلادی) و زرین دست  که کتاب مشهور خود را در سال ۱۰۸۸ میلادی به زبان فارسی تألیف نمود، نشان دهنده قدمت توجه به چشم پزشکی در ایران می باشد.

ابوروح محمّد بن منصور جرجانی مشهور به زرّین‌دست در 480ق کتاب نورالعیون را در چشم‌پزشکی برای افراد غیرمتخصص و نیز افرادی که قصد دارند مقدمات پزشکی را فراگیرند اما عربی نمی‌دانند به فارسی و به شیوۀ پرسش و پاسخ نوشت. مقایسۀ این اثر با مهم‌ترین آثار چشم‌پزشکی پیش از آن حاکی است که زرین‌دست، اساس کار خود را کتاب تذکرة الکحالین علی بن عیسی کحال قرار داده و با اعمال تغییراتی چشم‌گیر در ساختار کلان و خرد این اثر، و افزودن مطالبی از دو منبع مهم علی بن عیسی، یعنی کتاب العشر مقالات فی العین و کتاب دوم الحاوی فی الطب و احتمالاً منابعی دیگر و نیز تجربیات خود (به ویژه در عرصۀ جراحی) اثری نو پدید آورده است.
با تأسیس دارالفنون در سال ۱۲۹۴ شمسی (۱۹۱۶میلادی) آموزش چشم پزشکی مدون شروع گردید و کرسی چشم به دکتر یحیی شمس ملک آرا (لسان الحکما) تعلق گرفت و با تأسیس دانشگاه تهران در سال ۱۳۱۳ کرسی چشم پزشکی به پروفسور محمدقلی شمس واگذار گردید.