مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس یا MS   

مولتیپل اسکلروزیس  (Multiple Sclerosis) یک بیماری مخرب پیشرونده و التهابی و مزمن سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) است و زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به ماده میلین محافظت کننده از فیبرهای عصبی در مغز و نخاع، حمله کند.میلین را می توان با پوشش عایق روی سیمهای برق تشبیه کرد.  هنگامی که میلین آسیب ببیند و فیبرعصبی در معرض قرار گیرد پیام هایی که در طول آن عصب حرکت می کنند ممکن است کند یا متوقف شوند. خود عصب نیز ممکن است آسیب ببیند.

علل زمینه ای بیماری ام اس یا مولتیپل اسکلروزیس

هر فردی ممکن است به بیماری ام اس مبتلا شوند. به نظر می رسد ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی مسئول آن است. احتمال ابتلا به این بیماری در زنان بین سنین 15 تا 60 سالگی دو برابر مردان است. اگر سابقه خانوادگی یا سابقه ابتلا به سایر بیماری های مزمن را داشته باشید، شانس ابتلا به این بیماری بیشتر می شود. سابقه ابتلاء به مونونوکلئوز (مونونوکلئوز عفونی یک بیماری عفونی ویروسی است که دستگاه تنفس، کبد و دستگاه لنفاوی را درگیر می کند) یا مصرف سیگار نیز شانس ابتلا به ام اس را افزایش می دهد. گمبود ویتامین D  و نژاد سفید بخصوص در افراد اروپای شمالی شانس ابتلا را افزایش می دهد.

علائم بیماری ام اس یا مولتیپل اسکلروزیس

علائم ونشانه های بیماری ام اس بسیار متفاوت است و به میزان آسیب عصبی و اینکه کدام اعصاب تحت تأثیر قرار می گیرند بستگی دارد. علائم بیماری عبارتند از:

مشکلات بینایی در بیماری ام اس

مشکلات بینایی اغلب اولین نشانه MS برای بسیاری از افراد است. علایمی نظیر:دوبینی، تاری دید، مات بودن رنگ ها، درد به خصوص هنگام حرکت چشم ها و مشکلات کنتراست بینایی ممکن است دیده شود.

 اغلب ام اس باعث نوریت اپتیک (تورم عیب بینایی) می شود. این حالت معمولا یک چشم را درگیر می کند،، اما در موارد نادر هر دو چشم مبتلا می شوند.

نیستاگموس یکی دیگر از شایع ترین علامت هایی است که افراد مبتلا به ام اس با آن مواجه خواهند شد. نیستاگموس همراه با درد و شدت و ضعف خود را نشان می دهد.

در اکثر موارد علائم خود به خود در عرض چند هفته یا چند ماه ناپدید می شوند. اگر چه برخی از افراد مبتلا به ام اس دارای مشکلات بینایی دائمی هستند، اما اغلب موارد خفیف هستند و می توانند به طور موثر با استروئیدها و سایر درمان های کوتاه مدت درمان شوند.

سایرعلائم بیماری ام اس یا مولتیپل اسکلروزیس

اگر این نشانه ها را مشاهده کردید بلافاصله با پزشکتان در تماس باشید:

1. حس های عجیب و غیرعادی  - مثل احساسی شبیه شوک برقی وقتی که سر و یا گردنتان را حرکت می دهید. ممکن است از ستون فقرات شروع شده و به دست ها و پاهیتان منقل شود.
2. بی حسی، اغلب در صورت
3. احساس سوزن سوزن شدن
4. احساس سفتی و تورم
5. خارش شدید
6. خستگی -  یک نشانه شایع اولیه ام اس خستگی شدید است. ممکن است احساس خستگی کنید حتی اگر فعالیت زیادی نداشته باشید. ممکن است صبح به محض اینکه از خواب بیدار شدید احساس خستگی کنید.
7. گرما و مشکلات همراه آن - زمانی که ورزش می کنید، ممکن است به محض اینکه بدن خود را گرم می کنید احساس خستگی و ضعف کنید. همچنین هنگامی که بدنتان گرم شود در کنترل بخش های خاصی از بدن، مانند پا و یا ساق پای خود دچار مشکل می شوید. هنگامی که استراحت می کنید و دمای بدنتان پایین است، این علائم به احتمال زیاد از بین خواهند رفت.
8. مشکلات در راه رفتن -  ام اس می تواند منجر به عدم تعادل شود  و راه رفتن را مشکل سازد. علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:

مشکل داشتن در حفظ تعادل

مشکلات درراه رفتن معمولی

بسته به این که کدام بخش از سیستم عصبی تحت تاثیر قرار گرفته است، دیگر علائم اولیه می توانند شامل موارد زیر باشند:

1. اختلال در تمرکز فکر
2. افسردگی
3. مشکلات در مثانه و روده
4. احساس کنید که اتاق در حال چرخش است، حالتی به نام سرگیجه
5. درد

تشخیص بیماری ام اس یا مولتیپل اسکلروزیس

اگر شما یک یا چند نشانه که از نشانه های شایع ام اس هستند را داشتید، پزشک ممکن است به شما پیشنهاد آزمایش دهد. هیچ تست خاصی برای MS وجود ندارد.  تشخیص مولتیپل اسکلروزیس اغلب بر اساس رد تشخیص بیماریهای دیگر است که ممکن است علائم و نشانه های مشابه را ایجاد کند. این آزمایش ها می تواند شامل موارد زیر باشد: 

1. آزمایش خون برای تشخیص یا رد مشکلات دیگر با علایم شبیه به ام اس مانند بیماری لایم. 
2. آزمایش برای اندازه گیری سرعت سیگنال های در حال حرکت در اعصاب. 
3. ام آر آی، که از مغز عکس می گیرد، تا پزشک شما بتواند مناطق آسیب دیده را بررسی کند. 
4. کشیدن مایع نخاعی برای بررسی مایعی که در مغز و نخاع در جریان است؛ ممکن است نشانه هایی را نشان دهد که سیستم ایمنی بدن شما در حال آسیب زدن به سیستم عصبیتان است، و این نشانه ها در ام اس اتفاق می افتد.

درمان بیماری ام اس یا مولتیپل اسکلروزیس

در حال حاضر هیچ درمانی برای بهبود ام اس وجود ندارد. بااین‌حال برخی از داروها، درمان‌های فیزیکی و سبک زندگی می‌توانند علائم را کاهش دهند: گام‌هایی که می‌توان با انجام دادن آن‌ها به مدیریت علائم و احساس بهتر کمک کرد شامل دنبال کردن رژیم غذایی مناسب، ورزش، اجتناب از سیگار کشیدن و استرس و استفاده از درمان بلندمدت دارویی ام اس می‌شود.