شاید فکر کنید دچار توهم شده اید. مشکلات بینایی ممکن است باعث گیجی شما شود. به خصوص زمانی که در استفاده همزمان از هر دو چشم با هم مشکل دارید، می توانید دچار گیجی و سرگیجه شوید.

بزرگترین علت آن زمانی است که چشم ها تصاویری «متفاوت» را می بینند. بینایی بین دو چشم تعادل ندارد و مغز برای پردازش این دو تصویر با هم مشکل دارد. این امر می تواند مجموعه ای از علائم از جمله خستگی چشم، مشکل در تمرکز چشم و همچنین سرگیجه ایجاد کند.

در حالی که مغز ما قادر به انجام کارهای زیادی است، پردازش برخی از کارها را به سختی انجام می دهد و به زمان بیشتری نیاز دارد. بیایید ببینیم چه چیزی باعث این مشکل می شود و برای آن چه کاری می توان انجام داد.

نکته اول این است که همه سرگیجه ها منشاء چشمی ندارند.

سرگیجه و تاری دیدی که تجربه می کنید ممکن است به خاطر چشم های شما نباشد. دانستن این نکته مهم است. بیماری های دیگری نیز وجود دارد که می تواند باعث سرگیجه و تاری دید شود. برخی از آنها نیز وخیم هستند.

سرگیجه می تواند نشانه ای از بسیاری از بیماری ها باشد. این  علامت می تواند نشانه ای از عدم جریان خون کافی در مغز باشد. همچنین می تواند به دلیل تغییر در دوز داروهای قلبی یا سایر علل مرتبط با فشار خون یا قلب باشد. به خصوص اگر سرگیجه و تاری دید درست پس از ایستادن رخ دهد.

سرگیجه همچنین می تواند به دلیل سکته مغزی باشد. به خصوص اگر علائم عصبی دیگری مانند ضعف یا اِشکال در صحبت کردن همراه با سرگیجه داشته باشید.

مشکل گوش داخلی نیز باعث سرگیجه شدیدی به نام (vertigo) می شود. در این نوع سرگیجه به نظر می رسد که اتاق در حال چرخش است.

بنابراین، هر شروع ناگهانی سرگیجه و یا تاری دید نیاز به ارزیابی پزشکی دارد تا مشخص شود که آیا بیماری دیگری وجود دارد یا خیر.

هنگامی که نور وارد چشم ما می شود، روی شبکیه در پشت چشم ما متمرکز شود. سپس شبکیه چشم ما این اطلاعات را به مغز می فرستد و مغز آنچه را که می بینیم برای ما تفسیر می کند.

چشم دقیقا مانند یک دوربین دیجیتال کار می کند. شما می توانید شبکیه را به عنوان تراشه گیرنده نور دوربین در نظر بگیرید. شبکیه فقط نور را دریافت می کند و این اطلاعات را به مغز منتقل می کند. در واقع مانند یک دوربین، یک تصویر کوچک روی شبکیه ایجاد می شود و به مغز ارسال می شود.

شکل چشم اندازه آن عکس را تعیین می کند. برای اکثر افراد این اندازه مهم نیست. وقتی هر دو چشم تقریباً یک شکل هستند، اندازه تصویر یکسان است و در واقع ما فقط "می بینیم".

مشکل زمانی ایجاد می شود که هر دو چشم یک شکل نیستند. اندازه تصویر می تواند بین دو چشم متفاوت باشد. این تفاوت برای مغز مشکل ساز است.

وقتی اندازه عکس ها خیلی متفاوت است، مغز نمی تواند آنها را با هم ادغام کند. این مساله می تواند باعث علائم زیر شود:

     خستگی چشم

     سردرد

     مشکل با عینک

     اختلال در درک عمق

     سرگیجه و عدم تعادل

     حالت تهوع

    دوبینی

همه این علائم فقط به این دلیل است که چشم ها اشیاء را کمی متفاوت می بینند!

تفاوت عیب انکساری دو چشم باعث اندازه های مختلف تصویر می شود. یکی از بزرگ‌ترین دلایل،اختلاف شماره بین دو چشم است. فرضاً اگر چشم راست فردی می تواند بدون هیچ عینکی به خوبی ببیند. از طرف دیگر، چشم چپ این فرد برای اصلاح بینایی به 6.00-  شماره نیاز دارد.  اگر این فرد بخواهد با عینک عیب انکساری چشم خود را اصلاح کند، چشم چپ اندازه تصویری متفاوت از چشم راست می بیند. تجویز عینک باعث تغییر اندازه تصویر بین دو چشم می شود.

مقدار کمی از اختلاف اندازه تصویر توسط  مغز قابل تحمل است. یک قانون کلی این است که مغز می تواند تقریباً 3 درصد تفاوت در اندازه تصاویر را تحمل کند. تقریباً، این اختلاف اندازه با حدود 3  دیوپتر تفاوت در شماره چشم ها مطابقت دارد.

بنابراین از آنجایی که شماره چشم های این فرد  6 دیوپتر با هم تفاوت دارند، این امر می تواند باعث عدم تعادل بینایی شود و باعث سرگیجه و مشکل در تمرکز چشم شود.

این مشکل نه تنها در مورد تفاوت زیاد در شماره نزدیک بینی یا دوربینی بین دو چشم صادق است، بلکه در مورد تفاوت های زیاد در آستیگماتیسم بین دو چشم نیز صدق می کند. اگر یک چشم آستیگماتیسم بسیار بیشتری نسبت به چشم دیگر داشته باشد، اندازه و شکل تصویر متفاوت خواهد بود و می تواند مشکلاتی را ایجاد کند.

اگر شماره چشم ها از بدو تولد متفاوت باشد، «تحمل» آن بسیار راحت تر از شماره های متفاوتی است که بعداً در زندگی ایجاد شود.

در دهه اول زندگی، چشم های ما در حال رشد هستند. اگر چیزی مانع از دیدن ما در این بازه زمانی شود، رشد و تکامل بینایی دچار اختلال می شود. این مشکل با نام آمبلیوپی یا تنبلی چشم شناخته می شود. وجود تفاوت زیاد بین دو چشم یکی از دلایل رایج ایجاد تنبلی چشم است.

اما فرض کنید که عیب انکساری چشم‌ها را اصلاح ‌کنیم. اما همچنان تفاوت زیادی در اندازه تصویر وجود دارد. مغز به جای مبارزه با آن، به سادگی یک چشم را سرکوب می کند. در حالی که این کار از بروز علائم جلوگیری می کند، از توانایی استفاده از هر دو چشم با هم جلوگیری می کند و درک عمق را کاهش می دهد.

در کودکانی که دچار انحراف چشم‌هستند نیز شرایط مشابهی رخ می‌دهد. به جای دوبینی، یک چشم سرکوب می شود و از توانایی استفاده از هر دو چشم با هم جلوگیری می شود.

بنابراین اگر همیشه تفاوت زیادی در شماره چشم یا آستیگمات بین چشم‌ها داشته‌باشید، ممکن است واقعاً از این موضوع ناراحت نشوید.

مشکل بزرگتر زمانی پیش می آید که تغییری نسبت به چیزی که شما به آن عادت کرده اید بوجود بیاید. برخی از این موارد ناشی از برخی بیماری های چشمی است: (اما اگر یک چشم به طور قابل توجهی تارتر از دیگری باشد، احتمال علائم کمتر است).

     قوز قرنیه شکل قرنیه را تغییر می دهد و می تواند به طور قابل توجهی شماره یک چشم را بیش از دیگری افزایش دهد.

     آب مروارید می تواند باعث تغییر زیادی در شماره چشم شود.

     مشکلات مربوط به لکه زرد مانند تورم یا ایجاد یک غشاء روی آن می تواند دید یک چشم را نسبت به چشم دیگر کم کند (از لحاظ فنی شماره چشم تغییر نمی کند اما همچنان می تواند باعث عدم تعادل بینایی شود).

اما ممکن است به دنبال جراحی، شماره چشم تغییر زیادی کند.

در بسیاری از افراد اما نه همه، آب مروارید در هر دو چشم رخ می دهد. برخی از افراد فقط در یک چشم دچار آب مروارید می شوند و فقط نیاز به جراحی آب مروارید روی یک چشم دارند.

با این حال، جراحی آب مروارید، شماره چشم را تغییر می دهد. برای بسیاری، این کار به معنای دید بهتر بدون عینک از راه دور است.

اما اگر شماره عینکتان بالا باشد و جراحی آب مروارید انجام دهید، ممکن است مشکلاتی ایجاد شود. چشمی که به تازگی جراحی شده ممکن است نسخه بسیار متفاوتی نسبت به چشمی که نیاز به جراحی ندارد داشته باشد.

اصلاح فقط یک چشم با لیزر، غیر معمول است. بنابراین در جراحی های لیزری چشم مانند لیزیک به اندازه جراحی آب مروارید اصلاح تک چشمی انجام نمی شود.

در 40 سالگی، بینایی برای مطالعه مشکل می شود. برای دیدن از نزدیک نیاز به عینک مطالعه یا عینک تدریجی داریم. اما آنچه که برخی از استفاده کنندگان از لنزهای تماسی تصمیم می گیرند به جای آن انجام دهند، تکنیکی است که به عنوان مونویژن شناخته می شود. یک چشم برای فاصله دور تصحیح می شود در حالی که چشم دیگر برای بینایی خواندن تصحیح می شود. به طور خلاصه، تفاوت نسخه عمدی بین دو چشم ایجاد می شود.

در این رده سنی اغلب با لیزیک برای رها شدن از عینک مطالعه همین کار انجام می شود. یک چشم برای فاصله دور تصحیح می شود در حالی که چشم دیگر برای خواندن اصلاح می شود.

در حالی که مونویژن باعث ایجاد عدم تعادل بین دو چشم می شود، اما در دسته بندی کمی متفاوت قرار می گیرد (مگر اینکه از عینک برای اصلاح مونویژن استفاده کنید).

از آنجایی که دو چشم روی چیزهای مختلفی تمرکز می کنند، یک تصویر ارسالی به مغز تارتر از دیگری است. در حالی که این چیز دیگری است که مغز باید با آن سازگار شود. در این حالت تفاوت کمتری در اندازه تصاویر وجود دارد.

در تحمل اختلاف شماره دو چشم افراد با هم متفاوت هستند. تحمل تفاوت 3 درصد همیشه صادق نیست. در واقعیت، طیف وسیعی از آنچه مردم می توانند تحمل کنند وجود دارد. برای برخی، ممکن است فقط یک درصد تفاوت را تحمل کنند، برخی دیگر ممکن است با اختلاف 5 درصد یا بیشتر سازگار شوند!

بسیاری از اینها باید به خوبی انجام شود و می بینیم که مغز چقدر قادر به تنظیم است. مغز توانایی تطبیق با خیلی چیزها را دارد!

بنابراین، اگر عینک جدید شما باعث ایجاد عدم تعادل بینایی در شما می شود و باعث می شود کمی سرگیجه داشته باشید و در تمرکز چشمان خود مشکل داشته باشید، اغلب بهترین و اولین راه این است که به مغز زمان دهید تا با نسخه جدید عینک سازگار شود. یک هفته خوب است، یک ماه عالی است، اما چند ماه واقعاً زمان خوبی برای توانایی سازگاری مغز شما می دهد.

اما اگر تفاوت بین چشم ها بیش از حد یا غیرقابل تحمل باشد، راه های موثر دیگری برای درمان آن وجود دارد.

عینک اندازه تصویری را که می بینیم تغییر می دهد. هر چه عینک از چشم دورتر باشد، اندازه چیزی که می بینیم بیشتر تغییر می کند. بسیاری از مشکلات ناشی از اختلاف شماره دو چشم به همین دلیل است.

بنابراین، برخی از راه‌های بسیار مؤثر برای حل مسئله اختلاف شماره دو چشم این است که عینک را از نظر فیزیکی تا حد امکان به چشم نزدیک کنید. سعی کنید تا جایی که ممکن است عینک خود را به چشمتان نزدیک کنید.

در حالی که گاهی اوقات ممکن است عینکی را انتخاب کنیم که برای کاهش تفاوت اندازه طراحی شده، بهترین راه برای دستیابی به این امر از طریق لنزهای تماسی یا جراحی است.

     لنزهای تماسی روی سطح چشم قرار می گیرند. به همین دلیل، تأثیر بسیار کمی بر اندازه تصویری که می بینیم دارند. این باعث می شود لنزهای تماسی راه حلی عالی برای اصلاح اختلاف زیاد شماره دو چشم باشند.

     به عنوان جایگزینی برای لنزهای تماسی، جراحی لیزر چشم می تواند عملکرد مشابهی داشته باشد. با اصلاح شماره چشم به طور مستقیم بر روی چشم، به طور چشمگیری تفاوت اندازه تصویر بین چشم ها را کاهش می دهد.

     اگر عدم تعادل ناشی از جراحی آب مروارید بوده و با هیچ یک از دو روش دیگر قابل رفع نباشد، ممکن است دلیل خوبی برای انجام عمل جراحی آب مروارید روی چشم دیگر باشد تا هر دو چشم با هم مطابقت داشته باشند.

خوب است توجه داشته باشید که حتی پس از اصلاح عدم تعادل با لنزهای تماسی یا جراحی، سازش پذیری هنوز هم ممکن است کمی طول بکشد. حتی اگر از نظر عینی اوضاع بهتر باشد، مغز همچنان باید خود را با این تغییرات وفق دهد.

سرگیجه و مشکل در تمرکز چشم می تواند ناشی از عدم تعادل بین دو چشم باشد. به طور خاص، اگر یک چشم شماره یا آستیگماتیسم بیشتری داشته باشد، تصویری که می بیند با چشم دیگر مطابقت نخواهد داشت و این باعث آزار مغز می شود. شرایط چشمی خاصی وجود دارد که باعث این ناراحتی می شود اما یکی از دلایل بزرگ آن جراحی است. خوشبختانه، این مشکل می تواند به طور کاملا موثر با لنزهای تماسی یا از طریق جراحی های دیگر اصلاح شود.