خستگی هنگام کار با کامپیوتر Computer vision syndrom
خيره شدن به صفحه مانيتور تعداد دفعات پلک زدن را کاهش مي‌دهد و سبب سوزش چشم و در نتيجه منجر به خشکي چشم مي‌شود. هر چه فردی بيشتر به صفحه مانيتور خيره شود، کمتر پلک مي‌زند و هر چه کمتر پلک بزند دچار سوزش و آسيب چشم مي‌شود و هر چه احساس خشکي در چشم زياد شود سوزش و اشک ریزش را به دنبال خواهد داشت. به گفته محققان پلک زدن سبب تر شدن چشم مي‌شود و کارهايي که انسان را مجبور به کم‌کردن تعداد دفعات پلک زدن کند مانند کار با کامپيوتر و رانندگي و تماشاي تلويزيون سبب خشکي چشم مي‌شود.
امروزه كامپيوتر در همه جا، از خانه گرفته تا محل كار مورد استفاده قرار مي گيرد و متعاقبا اثراتي كه بر سيستم سلامت انسان مي گذارد، روز به روز محسوس تر مي گردد. مشكلات بينايي ناشي از كامپيوتر به طور كلي تحت سندرم بينايي كامپيوتر شناخته شده است. تعداد زيادي از كاربران كامپيوتر شكاياتي ناشي از كار من جمله؛ ناراحتي هاي چشمي، خستگي عضلاني، استرس و حتي اپي لپسي و جوش هاي صورت و ناراحتي هاي پوستي را بروز مي دهند كه در ذيل به برخي از عوامل موثر در خستگي چشم و راه كارهاي پيشگيري از آن مي پردازيم.
استنوپي چیست؟
استنوپي يا خستگي چشم، امروزه يك نوع گرفتاري و مشكل رايج در ميان كابران کامپیوتر است. بروز اين مشكل ممكن است به علت عوامل مرتبط با وضعيت چشم و بينايي، فاكتورهاي وضعيتي، شخصيتي و مرتبط با محيط كار شامل: دما، رطوبت و جريان هواي داخل اطاق و يا بيماري هاي سيستمي باشد..jpg)
وضعيت چشم و بينايي
از علل استنوپي، وضعيت خود چشم است. عيوب انكساري تصحيح نشده خصوصا آستيگماتيسم، پير چشمي، دور بيني كه به طور كامل تصحيح نشده، اختلالات ديد دو چشمي از عوامل ايجاد كننده استرس هاي بينايي ناشي از كار با كامپيوتر هستند.
لذا كليه كاربران بايد يك معاينه مقايسه اي قبل يا بلافاصله بعد از شروع كار و نيز بعد از اتمام کار با کامپیوتر داشته باشند. اين معاينه شامل آناليز دقيق عملكرد چشم ها در فواصل دید مياني و نزديك كار باشد.
نوع كار با کامپیوتر
نوع كار با كامپيوتر در بروز استنوپي نقش دارد. افرادي كه تايپ مي كنند نياز بيشتري دارند و بيشتر مستعد استنوپي هستند. اغلب اين افراد ترجيح مي دهند صفحات نوشتاري را از سمت راست ببينند تا از سمت چپ. چون ديد دو چشمي آنها در سمت راست بهتر است. مدت زماني كه كاربران در طول روز با كامپيوتر كار مي كنند نيز در بروز استنوپي موثر است. لذا بايد صفحه نگهدارنده متون در زير سطح چشم قرار گيرد.
براي اين منظور وقفه هاي كاري به صورت پي درپي براي كاهش استنوپي توصيه مي شود، خصوصا براي افرادي كه بدون هيچ مكثي در طول زمان كاري، با كامپيوتر كار مي كنند. كاربر بايد به ازاي هر دو ساعت كار با كامپيوتر 15 دقيقه استراحت و وقفه كاري داشته باشد و افرادي كه فشار كاري بالاتري دارند هر يك ساعت كار، 15 دقيقه استراحت نياز دارند.
فیلم عینک کار با کامپیوتر
عوامل فردي
فاكتورهايي شبيه خستگي عمومي، بيماري، استفاده از دارو و مستعد بودن به ميگرن و ترس از نور (فتوفوبي) و فاكتورهاي سايكولوژيك مانند نگراني، عصبي بودن و ميزان رضايت شغلي با علايم خستگي چشم مرتبط مي باشند. البته سن و جنسيت در بروز علايم استنوپي موثر است. كاربران مسن تر و زنان، بيشتر در معرض استنوپي هستند.
عوامل محيطي مرتبط با خود كامپيوتر
عوامل محيطي شامل مسائل مختلفي است كه از آن جمله مي توان به كيفيت و نوع كامپيوتر به كار گرفته شده، رنگ حروف و زمينه تصوير و متناسب بودن ارتفاع كامپيوتر و صفحه كليد با اندام فرد اشاره نمود. نكته قابل توجه اينكه تاكنون هيچ گونه اثر مستقيمي ناشي از تشعشعات كامپيوتر (امواج يونيزه و غير يونيزه مانند: امواج مرئي، ماوراء بنفش…) بر روي سلامت عمومي و چشم پيدا نشده است.
همچنين هيچ سندي مبني بر اينكه تشعشعات كامپيوتر سبب آب مرواريد شود، وجود ندارد. از آنجايي كه رنگ هاي مختلف بر روي سيستم تمرکز چشم ها اثر مي گذارند ممكن است سبب ناراحتي چشم ها شوند. استفاده از يك رنگ در موارد تايپ، وارد كردن اطلاعات در كامپيوتر مناسب تر است و كانتراست مخفي كامپيوتر (حروف مشكي روي زمينه سفيد) به طور كلي بهتر قابل رويت است. مي توان براي حذف انعكاس نور از مانيتور، كاهش روشنايي و افزايش قدرت تفكيك سيستم بينايي، در مقابل صفحه مانيتور فيلتر گذاشت.
عوامل محيطي، مرتبط با محل كار
فاكتورهاي محيطي مانند روشنايي و خيرگي از عوامل بسيار مهم و موثر بر استنوپي كاربران محسوب مي شود. پس بايد پنجره ها با پرده پوشيده شوند و مي توان از پرده هاي عمودي استفاده كرد. يكي از شكايات اصلي كاربران كامپيوتر، شكايت از خيرگي و رويت تصاويري است كه در نتيجه انعكاس نور در صفحه مانيتور ديده مي شود. وجود لامپ درخشان در محيط ديد ممكن است سبب ناراحتي و خيرگي شود. پنجره ها، وجود لامپ هاي فلورسنت در بالاي سر و لامپ هاي ميز كار نيز غالبا در اين مشكل سهيم هستند. دو نوع خيرگي كلي وجود دارد؛ در نوع اول، توانايي ديدن جزئيات از بين مي رود و نوع دوم سبب عدم راحتي در ديدن مي شود.
چندين روش براي كاهش خيرگي معرفي شده است كه شامل موارد زير مي باشد:
- موقعيت مانيتور، بايستي به گونه اي تنظيم شود كه كاربر نتواند هيچ رفلكسي را از مانيتور و يا سطوح صيقلي براق ببيند.
- منابع نور محيطي طوري تعبييه گردند كه به صورت مناسبي نور را منتشر كنند.
- لامپ هاي فلورسنت طوري نصب گردند كه با محل قرار گرفتن كامپيوتر موازي باشد.
- مانيتور كامپيوتر بايستي به گونه اي باشد كه انعكاس نداشته و قابليت حركت و تنظيم داشته باشد.
- صفحه كليد بايد مات بوده و كليد هاي آن حداقل انعكاس را داشته باشند.
- متون ترجيحا بايد به صورت رنگي نوشته شده باشد.
- دسكتاب رنگي به دسكتاب سياه ترجيح داده مي شود.
- خشكي هواي موجود در محيط، سبب حساسيت چشم مي گردد. اين مسئله خصوصا مي تواند سبب ناراحتي براي كساني كه از لنز استفاده مي كنند گردد.
- استفاده از كامپيوتر سبب كاهش تعداد پلك زدن و افزايش تبخير اشك و در نتيجه باعث خشكي چشم ها مي گردد.
- در بعضي افراد استفاده از اشكهاي مصنوعي مي تواند سبب جلوگيري از بروز خشكي چشم شود.
- ميزان وجود گرد و غبار و پرز در محيط از ديگر عوامل موثر مي باشد و مي توان با نظافت منظم مانيتور گرد و غباري را كه مي تواند مانع ديد شود زدود.
- آلودگي هواي محيط كار و ايجاد هيپوكسي سبب تسريع رسيدن به حالت خستگي در كاربر مي شود. همچنين مشخص شده است كه نور زياد همراه با سر و صداي زياد بيشترين اثر را در بروز خستگي و كاهش فعاليت هاي ذهني فرد اعمال مي كند.
فیلم خستگی کار با کامپیوتر computer vision synrome video
عوامل وضعيتي
بسياري از شكايات رايج كاربران مانند درد گردن و كمر درد، ممكن است به دليل وضعيت نادرست فرد يا موقعيت و ارتفاع نامناسب كامپيوتر باشد. گردن و چشم ها بايد در هنگام نگاه به مانيتور كمي به پائين خم شوند و در نتيجه بالاي مانيتور بايد كمي زير خط افق چشم هاي كاربر بوده باشد.
مانيتور و صفحه كليد بايد در ارتفاع مناسب تنظيم شوند و از نگهدارنده اوراق متحرك استفاده شود تا كاربر راحت تر باشد، سطح مانيتور تقريبا عمود بر نگاه باشد، صفحه كليد بايد در ارتفاعي قرار گيرد كه دستان و انگشتان به صورت برجسته روي آن باشد يعني مچ دست بالاي انگشتان قرار گيرد.
اگر نور صفحه مانیتور کامپیوترتان زیاد است، آن را تنظیم کنید و در استفاده طولانی مدت از کامپیوتر از عینک ضد اشعه استفاده نمایید. در طول کار با کامپیوتر با تمرکز روی هر چیز دیگری به جز صفحه کامپیوتر به چشمتان استراحت بدهید. در فاصله زمانی ۴۵ دقیقه تا یک ساعت از جای خود بلند شوید، استراحت یا نرمش کنید.بهتر است صندلي دسته دار باشد و ارتفاع دسته ها طوري باشد كه بازوها را حمايت كند. دسته هاي صندلي نبايد زياد بلند يا به سمت جلو كشيده شده باشند. صندلي حتما بايد گودي كمر را پر كند. در حالت نشسته پشت دستگاه بايد بين ران و كمر و بين ساق پا و ران زاويه قائمه وجود داشته باشد و براي رسيدن به اين حالت بايد يك سطح شيب دار 15- 10درجه زير پا قرار گيرد.
فیلم رفع خستگی کار با کامپیوتر Relieve eye fatigue when working with a computer video
نتيجه گيري:
گرچه هر فردي ممكن است علايم متفاوتي از خستگي چشم نشان دهد اما قرمزي، پر آب شدن و حساس شدن چشم ها، خستگي، درد يا سنگيني پلكها، سردرد و پشت درد، شايع ترين علايم خستگي چشم است و اغلب اين علايم با استراحت، تغيير شرايط محيط كار و در بعضي موارد استفاده از عينك هاي مناسب از بين مي روند.
موارد زير براي ايجاد شرايط مناسب شغلي جهت دوري از خستگي چشم پيشنهاد مي شود:
- موقعيت كامپيوتر از محل نگهدارنده متون فاصله کمی داشته باشد به طوري كه محل قرار گيري متون تا جايي كه مي تواند نزديك به مانيتور باشد تا حركات سر و چشم به حداقل برسد.
- حد بالاي مانيتور در زير سطح چشم و يا كمي پايين تر از آن قرار گيرد.
- خيرگي و انعكاس نور به حداقل ممكن برسد.
- مانيتور تميز و عاري از گرد و غبار باشد.
- استراحت هاي متناوب و منظم براي دوري از خستگي چشم رعايت شود.
- با پلك زدن، چشم ها تميز و مرطوب شده و مانع بروز خشكي چشم گردد.
- فاصله مانيتور، اندازه و رنگ و كانتراست حروف طوري تنظيم شود تا كاربر ديد راحت و واضح داشته باشد.