می توان قرن بیستم را قرن پیشرفتهای شگفت انگیز درعلوم و بخصوص علم فیزیک دانست. در زمان پیدایش بسیاری از اکتشافات و اختراعات علمی به هیچ وجه به نظر نمی رسید که زمانی این اکتشافات و اختراعات، بصورتی گسترده در سایر علوم کاربردهای روزمره پیدا کنند. از جمله این اکتشافات ، اشعه لیزر است . اما طولی نکشید که با شناخت خواص بیشمار اشعه لیزر مشخص شد که می توان از آن بصورت گسترده در تشخیص و درمان بیماریها استفاده کرد .
امروزه لیزر در چشم پزشکی در بسیاری از دستگاههای اندازه گیری و تشخیصی و درمانی بکار گرفته شده است و موجب شده که با تشخیص دقیق تر ، هزینه های درمان کاهش یابد . همچنین به علت قابلیت نفوذ قابل تنظیم این اشعه در بافتهای مختلف بدن بعنوان چاقوی جراحی بسیار دقیق برای برداشت بافت در حد میکرون یا ظریف تر از آن استفاده می شود.
کلمه ليزر (LASER) از حروف اول کلمات Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation گرفته شده است .در واقع ليزر منبع نوری است که نور بينهايت خالص (فقط با يک طول موج )توليد ميکند . نور سفید ترکیبی از از رنگها (قرمز-نارنجی-زرد-سبز-آبی-نيلی-بنفش) با طول موچ ۴۰۰ تا ۷۰۰ نانومتر است که با چشم قابل رویت است در حالیکه نور مادون قرمز (طول موج بالای ۷۰۰ نانومتر) و فوق بنفش (طول موج ۱۰۰ تا ۴۰۰ نانومتر)را با چشم نميتوان ديد.
بنابراین ليزر ؛ تشعشع توليد شده توسط تقويت کننده های نوری ميباشد که در طيف های مختلف از مادون قرمز تا فوق بنفش آن در پزشکی کاربرد دارد. پس نور ليزر مادون قرمز و فوق بنفش را با چشم نميتوان ديد. انواع لیزر استفاده های مختلفی در چشم پزشکی دارند مثلا در درمان آب سیاه، آب مروارید، پاک کردن کدورت کپسول عدسی پس از عمل آب مروارید، سوراخ و پارگی پرده شبکیه، درمان عواض چشمی دیابت و اصلاح عیوب انکسار. در جراحیهای لیزری برای تصحیح عیوب انکساری از لیزر اگزایمرکه نوعی لیزر فوق بنفش است، استفاده می کنیم.
ليزر اگزايمر وسيله اي است که از آن امروزه براي اصلاح جراحي عيوب انکسار استفاده مي شود.اعمال جراحي رايجي که از اين ليزر استفاده مي کنند شامل:ليزيک(LASIK)،لازک(LASEK)،پي_آر_کي (photorefractive keratectomy (PRK ،پي تي کي( Photo Therapeutic Keratectomy(PTK و ..... است.
از ليزر اگزايمر از سال 1987 براي عمل PRK استفاده مي شد و در سال 1995 استفاده از اين ليزر در PRK مورد تأييد انجمن دارو و غذاي آمريکا FDA قرار گرفت.ليزر هاي اگزايمر خاصي براي ليزيک تأييديهFDA گرفته اند. اين ليزر، ليزر سرد (عدم توليد حرارت) بوده و اجازه برداشت دقيق بافت (به منظور شکل دهي مجدد سطح قرنيه)، بدون آسيب حرارتي به بافت هاي مجاور را مي دهد.
ليزر اگزايمر؛ ليزري بسيار دقيق بوده که با استفاده از امواج نوري با انرژي زياد و غير قابل رويت، سطح قرنيه را تراش ميدهد. پس مي توان سطح قرنيه را کم شيب تر يا پر شيب تر کرد. چنين مي توان تصور کرد که اين ليزر سطح قرنيه را طوري تراش مي دهد که انگار لنز تماسي دائمي روي قرنيه گذاشته باشيم.
دقت ليزر اگزايمر به حدي است که با هر پالس طي 12 بليونيوم ثانيه 25/0 ميکرون از بافت را تراش مي دهد که معادل يک دويستم ضخامت موي انسان و يا 39 ميليونيوم اينچ است!!!!
فیلم جراحی عیوب انکسار
.png)
لیزر فمتوسکند لیزری مادون قرمز با طول موج 1053 نانومتر است. نحوه عملکرد لیزر فمتوسکند مثل لیزر یاگ از طریق" از هم گسیختگی بافتی" photodisruption یا فوتویونیزاسیونphotoionization نسوج شفاف مثل قرنیه است. استفاده از لیزر فمتوسکند مثل لیزر یاگ باعث ایجاد ابری از الکترونهای آزاد و مولکولهای یونیزه می شود. امواج شوک صوتی که به این طریق تولید می شوند، منجر به از هم گسیختن بافت ها می شود. به هر حال تفاوت دو لیزر در میزان آسیب وارده به بافت های اطراف است. زمان پالس هر لیزر یاگ در محدوده نانوسکند(109 ) و زمان هر پالس در لیزر فمتو سکند ( 1015 ثانیه) است. کاهش زمان پالس لیزر باعث کاهش آسیب وارده به بافت های اطراف میشود. در واقع آسیب به بافتهای اطرف با لیزر فمتوسکند 106 برابر کمتر از لیزر یاگ است. این خصوصیت لیزر فمتوسکند برای جراحی های قرنیه که نیاز به دقت بالا دارند مناسب می باشد.
استفاده های بالینی لیزر فمتوسکند
لیزر فمتوسکند استفاده های متنوعی در جراحی های عیوب انکساری قرنیه دارد.این جراحی ها شامل ایجاد فلپ (لایه برداری) در عمل لیزیک LASIK flap creation، اصلاح آستیگماتیسم ، ایجاد کانال برای کارگذاری رینگهای داخل قرنیه ای(ICRS)، اصلاح پیرچشمی presbyopia correction ،خارج کردت قطعه ای عدسی شکل از بافت مرکزی قرنیه ( FLEx)، خارج کردن بافت عدسی شکل از قرنیه با برش کوچک (SMILE)، واصلاح پیر چشمی در بافت مرکزی قرنیه (INTRACOR) است.
علاوه بر این لیزر فمتوسکند در اعمال جراحی پیوند قرنیه لایه ای قدامی و خلفی، برش بافت دهنده در پیوند سلولهای اندوتلیال قرنیه، برش اختصاصی در پیوند نفوذی قرنیه، باز سازی زخم، کپسوکورکسیس در عمل جراحی آب مروارید و جدا کردن قطعات عدسی درعمل آب مروارید کاربرد دارد.
فیلم لیزر فمتوسکند Femtosecond Laser Video
از انواع لیزر در علم پزشکی و در درمان بیماری‌های مختلف چشمی سالهاست که استفاده می شود. رشته چشم پزشکی یکی از اولین رشته های پزشکی است که انواع لیزر در تشخیص و بیماری های چشمی بهره جسته است. یکی از این لیزر ها، لیزر یاگ یا Nd: YAG یا (Neodymium-YttriumAluminum-Garnet) است. لیزر یاگ، یک نوع لیزر درمانی است که می تواند در پزشکی برای موارد زیادی نظیر درمان اختلالات پوستی، درمان بیماری های چشمی، حذف دائمی موهای زائد، حذف تاتو (خالکوبی) و درمان برخی از اختلالات ناخن توصیه شود.
لیزر یاگ در چشم پزشکی کاربردهای متنوعی دارد که رایج ترین آنها را شرح خواهیم داد: بیشتر بخوانید...
اندازه گیری قدرت لنز های داخل چشمی
دستگاه IOL MASTER
به منظور محاسبه قدرت لنزهای داخل چشمی برای استفاده در جراحی آب مروارید بیومتری چشم انجام می شود. این دستگاه علاوه بر محاسبه طول آکسیال (قدامی - خلفی) چشم، قدرت لنز داخل چشمی، میزان انحنای قرنیه (Keratometry) را نیز اندازه گیری می کند. این دستگاه دارای فرمول های متعدد محاسبه قدرت لنز داخل چشمی از جمله چهار نسل Holladay II ، SRK/T، SRK II، Hoffer، Higis L، Higis می باشد. جدید ترین نسل این فرمول ها یعنی فرمول Holladay II نیز روی نرم افزار این دستگاه نصب شده است. بیشتر بخوانید...
اصلاح عیوب انکساری چشم
با توجه به دقت بسیار زیادی که اشعه لیزر برای برداشت بافت دارد، امروزه از لیزر برای اصلاح عیوب انکساری چشم بر روی قرنیه استفاده می شود. ليزر اگزايمر دستگاهي است كه براي اصلاح عيوب انكساري چشم به كار رفته و مرحله اصلي اصلاح بينايي را انجام مي دهد. ليزر اگزايمر اشعه اي را توليد مي كند كه در طيف ماوراء بنفش بوده و طول موج آن كوتاه است . خاصيت اين ليزر به گونه اي است كه تراش ظريف و دقيقي را در سطح قرنيه انجام مي دهد به طوري كه به نسوج و سلول هاي اطراف آسيبي وارد نمي كند . مكانيزم ايجاد برش قرنيه را در اصطلاح علمي Ablation مي گويند. بیشتر بخوانید...