آیا در زمان شیردهی می توان لیزیک کرد؟

تغییر در مقادیر کراتومتری (انحنای قرنیه) وشماره چشم می تواند در دوران بارداری رخ دهد. به همین دلیل، تغییر نسخه عینک بیمار یا انجام عمل جراحی انکساری قرنیه در دوران بارداری توصیه نمی شود. با این حال ، میزان تداوم این تغییرات قرنیه در دوران شیردهی به خوبی گزارش نشده است. بارداری و شیردهی منجر به تغییرات هورمونی می شود که ساختار قرنیه را تحت تأثیر قرار می دهد. انجام عمل لیزیک، و سایر اعمال جراحی  لیزری عیوب انکسار مثل  فمتولیزیک، اسمایل، اپی لیزیک، لازک، پی آر کی و ترانس پی آر کی، تا رسیدن به شرایط زیر توصیه نمی شود: قطع شیردهی، بازگشت قاعدگی منظم و بازگشت به انکسار قبل از بارداری. علاوه بر این، باید به بیماران یاد آوری کرد که در صورت بارداری در طی یک سال از پس ازعمل لیزیک، ممکن است عیب انکساری برگردد.

تغییرات بدن در دوران بارداری

بدن زنان در دوران بارداری دستخوش تغییرات اساسی بسیاری می شود. در حالی که برخی از این تغییرات آشکار است، تشخیص برخی دیگر دشوار است - هم برای مشاهده کنندگان و هم برای بیماران. تغییرات قرنیه در گروه دوم قرار می گیرد. در حالی که انجام لیزیک در دوران بارداری ممنوع است، هدف ما بحث در مورد تغییرات قرنیه ای است که از بارداری شروع می شود و در طی شیردهی ادامه دارد و ارائه توصیه هایی برای انجام عمل جراحی انکساری قرنیه در دوره پس از زایمان است.

تغییرات هورمونی پس از زایمان

در حالی که سطح هورمون در بارداری می تواند در هر فرد متفاوت باشد، افزایش قابل توجهی در پروژسترون و چندین شکل استروژن (از جمله استرادیول و استرون) وجود دارد. سطح استروژن و پروژسترون ظرف چند روز پس از زایمان به مقادیر قبل از بارداری باز می گردند. این کاهش در سطح استروژن و پروژسترون باعث مهار پرولاکتین می شود به طوری که کمی بعد از آن شیردهی اتفاق می افتد. اکسی توسین همچنین میزان ترشح شیر را تنظیم می کند. اگر مصرف  شیر توسط شیرخوار کافی نباشد، سطح هورمون های پیش از شیردهی به دلیل آزاد شدن یک مهار کننده کاهش می یابد. اگر زنی پس از زایمان شیر ندهد، بازگشت قاعدگی معمولاً حدود 6 هفته طول می کشد. با این حال، اگر خانمی شیرده باشد، به طور متوسط 6-9 ماه بازگشت قاعدگی نخواهد داشت.

تغییرات قرنیه ای در دوران بارداری و شیردهی

قرنیه انسان دارای گیرنده های هورمون جنسی استروژن ، پروژسترون و آندروژن است. تصور می شود که فعالیت این گیرنده ها باعث ایجاد تغییرات قرنیه با واسطه هورمونی در زمان نوسانات هورمونی، از قاعدگی تا بارداری تا یائسگی می شود.
ضخامت قرنیه در دوران بارداری تغییر می کند. فرض بر این است که این اثر ضخیم شدن ثانویه به علت احتباس آب است. با این حال، شواهد متناقضی وجود دارد، بر مبنای بعضی مطالعات  تغییر معنی داری در ضخامت قرنیه در دوران بارداری یا شیردهی بوجود نمی آید. شواهدی وجود دارد که تغییر در ضخامت قرنیه در سه ماهه سوم رخ می دهد زمانی که سطح استروژن و پروژسترون بسیار بالا است، اما این تغییر در دوره پس از زایمان دوام ندارد.

انحنای قرنیه پارامتر دیگری است که در دوران بارداری تغییر می کند. یک مطالعه نشان داد که  تنها مقدار قابل توجه تغییرات انحنای قرنیه، پرشیب تر شدن مقدار انحنای  شیب دار (steep K ) جلوی قرنیه  است که در دوران بارداری اتفاق می افتد. مشابه ضخامت قرنیه، این تغییر در مقدار کراتومتری در همه مطالعات سازگار دیده نمی شود. به نظر می رسد تغییرات انحناء در تمام دوره شیردهی ادامه دارد اما نسبت به دوران بارداری کمتر است. این تفاوت نشان می دهد که پرولاکتین ممکن است در تغییرات مورفولوژی قرنیه نقشی داشته باشد، اگرچه هنوز گیرنده پرولاکتین در قرنیه انسان یافت نشده است.

تغییرات عیوب انکساری در دوران بارداری و شیردهی

این تغییرات توپوگرافی ممکن است منجر به تغییرات عیب انکساری (شماره عینک) بشود یا نشود. همه زنان باردار یا شیرده متوجه تغییر بینایی خود نمی شوند. در زنانی که از تغییرات بینایی در دوران بارداری شکایت داشتند، تغییر به طرف نزدیک بینی اثبات شده است. اکثر بیماران 15 هفته پس از زایمان بهبود تغییر نزدیک بینی خود را داشتند. وضوح کامل فقط در 8٪ از شرکت کنندگان در طول دوره مطالعه (5-24 هفته پس از زایمان) رخ داده است. در این مطالعه، گزارش نشده است که آیا کودکان این بیماران در دوران پس از زایمان از شیر مادر تغذیه می کنند یا خیر. در مطالعه مشابه ای گزارش شیفت نزدیک بینی با بازگشت کامل به حدت بینایی قبل از بارداری در دوره پس از زایمان در اکثر بیماران داده شد. همچنین هیچ اشاره ای به اینکه آیا بیماران در طی دوره مطالعه پس از زایمان از شیر مادر تغذیه می کردند یا خیر،  وجود ندارد.

تغییرات لایه اشکی در دوران بارداری و شیردهی

کاهش تولید اشک یکی دیگر از تغییرات مرتبط با بارداری است. در حالی که مکانیسم دقیق این اثر کاملاً مشخص نیست، مدلهای حیوانی تغییراتی در ناقلین یونی در مجاری اشکی در دوران بارداری نشان می دهند. علاوه بر این، اشکال خاصی از استروژن تولید سیتوکین پیش التهابی را در سلولهای اپیتلیال قرنیه انسان افزایش می دهد. ترکیبی از این عوامل به احتمال زیاد منجر به افزایش میزان خشکی چشم در بارداری می شود. از آنجا که بیماری خشکی چشم از عوارض جانبی شایع لیزیک است، کیفیت و تولید اشک باید قبل از تصمیم به عمل جراحی لیزیک در دوران پس از زایمان کافی باشد. علاوه بر این، بارداری بیمار پس از عمل لیزیک ممکن است تولید اشک را بیشتر کاهش دهد. اگر بیماری که لیزیک کرده باردار شده و از علائم خشکی چشم شکایت دارد، برای شروع درمان باید درمان را از درجات بالاتری شروع کرد (استفاده از پونکتال پلاگ برای بتستن مجرای خروجی اشک).

جراحی عیوب انکسار در دوران بارداری و شیردهی

در حالی که  در مورد نتایج لیزیک در بیماران شیرده اطلاعات محدودی موجود است، مطالعات زیادی در مورد  پی آر کی یا فوتوريفرکتيو کراتکتومي ( PRK ) در دوران بارداری انجام شده است. یک مطالعه تغییرات انکساری را در بیمارانی نشان داد که اندکی پس از PRK باردار شدند. مطالعه دیگری موردی را با نتایج مشابه گزارش کرد. در این مطالعه پس از سقط خود به خود عیب انکساری به حالت اولیه بازگشت. با این حال، مطالعه دیگری نتایج رضایت بخشی را در بیمارانی که در دوران بارداری تحت  PRK قرار گرفته بودند را گزارش کرد.

یک مطالعه تغییرات بینایی را در بیماران بارداری که قبلاً عمل لیزیک انجام داده بودند و یا سابقه جراحی انکساری نداشتند گزارش کرد و نشان داد که میزان تغییرات بینایی در دوران بارداری با درجه انکسار اصلاح شده توسط لیزیک نسبت عکس دارد. با این حال، گروهی که قبل از بارداری عمل لیزیک انجام داده بودند، نسبت به زنانی که تحت عمل جراحی انکساری قرار نگرفته اند، تغییرات قابل توجهی در انکسار خود نشان دادند. این تغییر در انکسار در بین شرکت کنندگانی که عمل لیزیک انجام داده اند می تواند مربوط به از دست رفتن گیرنده های استروژن باشد که مستقیماً با وسعت ناحیه تحت درمان قرنیه متناسب است. همچنین گزارشاتی از کراتکتازی در بیماران بارداری که قبلاً تحت عمل لیزیک قرار گرفته اند گزارش شده است. اگرچه این یافته نادری است، حافظی و همکاران  پیشنهاد کردند که سابقه لیزیک و بارداری می تواند باعث کراتکتازی در بیماران مستعد شود و افزایش استروژن می تواند ثبات بیومکانیکی استرومای قرنیه را کاهش دهد.

نتیجه گیری

به طور خلاصه ، تغییرات پارامترهای قرنیه و عیوب انکساری در دوران بارداری به خوبی توصیف شده است؛ اما میزان ماندگاری این اثرات در دوران شیردهی کمتر مشهود است. ما لیزیک را برای زنان شیرده توصیه نمی کنیم. اگرچه ممکن است قاعدگی در حالی که بیمار هنوز شیرده است از سر گرفته شود. ما توصیه نمی کنیم که از بازگشت چرخه قاعدگی پایه به عنوان یک نشانگر مناسب برای تصمیم گیری در مورد انجام لیزیک استفاده کنید. تا زمانی که اثرات پرولاکتین روی قرنیه بهتر مشخص نشود، توصیه می کنیم قبل از انجام لیزیک منتظر قطع کامل شیردهی باشید. همچنین، شواهدی مبنی بر بازگشت عیب انکسار به مقادیر قبل از بارداری ضروری است. اگرچه واضح است که در دوران بارداری لیزیک ممنوع است، ما پیشنهاد می کنیم که در طی شیردهی، خطرات لیزیک بیش از مزایای آن است. ما همچنین توصیه می کنیم به بیمارانی که اخیراً تحت عمل لیزیک قرار گرفته اند، اطلاع دهید که بارداری ظرف یک سال پس از عمل می تواند منجر به افزایش خطر برگشت عیب انکساری شود.