روشهای اصلاح عیوب انکساری یا روش های حذف عینک
افرادی که دچار عیوب انکساری (ضعیفی) چشم هستند، بسته به سبک زندگی، سلائق شخصی، سن فرد، میزان و نوع عیوب انکسار و شرایط اجزای انکساری چشمشان ممکن است راه حل خاص خود را برای اصلاح عیب انکساری انتخاب کنند. برای اصلاح و جبران ضعف بینایی فرد ممکن است استفاده از عینک و یا لنز تماسی و یا عمل جراحی را انتخاب کند.
فیلم جراحی عیوب انکسار Refractive Surgery Video
عینک
معمول ترین و راحت ترین روش اصلاح عیوب انکساری استفاده از عینک است. عينک طبی و لنز تماسي از طريق افزايش و يا کاهش قدرت تمرکز قرنيه و عدسي چشم، عيوب انکساري را اصلاح مي کنند. قدرت لنزاصلاحي مورد نياز براي انداختن تصوير بر روي شبکيه بر حسب "ديوپتر" بيان مي شود. اين اندازه گيري را اغلب نمره عينک مي گوئيم.
اگر شما نزديک بين باشيد، قرنيه و عدسي چشمتان قدرت انکساري بيش از نرمال دارند و اشعه نور را جلوي پرده شبکيه چشم متمرکز مي کنند. عينک و لنز تماسي اين وضع را با کم کردن قدرت تمرکز طبيعي چشم جبران کرده و باعث عقب تر رفتن تصوير و افتادن آن بر روي پرده شبکيه چشم مي شوند. اگر شما نزديک بين باشيد، نمره عينکتان منفي ( مثلا 4.75- ديوپتر) خواهد بود.
اگر شما دوربين باشيد، عينک و لنز تماسي با اضافه کردن به قدرت انکساري چشمتان باعث جلوتر رفتن تصوير و افتادن آن بر روي پرده شبکيه چشم مي شوند. اين عمل نقطه کانوني چشم را به جلو يعني بر روي پرده شبکيه چشم منتقل مي کند. اگر شما دور بين باشيد، نمره عينکتان مثبت ( مثلا 4.75+ ديوپتر) خواهد بود.
در آستیگماتیسم قدرت انکساری چشم در تمام محورها یکسان نیست و شعاع نورانی که از یک جسم به سمت چشم تابیده میشود، در یک نقطه متمرکز نمی‌شود. اگر چشمتان دچار آستيگماتيسم باشد، شکل شيشه عينک طوري طراحي مي شود که انحناي غير طبيعي و نامساوي قرنيه جبران شده و اشعه نور در يک نقطه واحد بر روي پرده شبکيه چشم متمرکز شود.
برای اصلاج بینایی با عینک، عدسی عینک طوری طراحی می شود که با تغییر مسیر پرتوهای نور ورودی به چشم، تصویر را بر روی پرده شبکیه متمرکز کنند. از محاسن عینک این است که گذاشتن و برداشتن آن آسان است. تعویض نمره عدسی آن به راحتی انجام می گیرد. از چشم فاصله دارد و در نتیجه احتمال آسیب های چشمی نظیر عفونت و حساسیت وجود ندارد.
لنزهای تماسی
لنز های تماسی ورقه های شفاف و نازک پلاستیکی هستند که برای اصلاح بینایی روی چشم گذاشته می شوند. لنزهای تماسی در اشک روی چشم شناور شده و سطج قرنیه را می پوشانند.
مثل عینک، لنز های تماسی عیوب انکساری را اصلاح می کنند. عیب انکساری زمانی ایجاد می شود که اجزای انکساری چشم یعنی قرنیه و عدسی چشم نمی توانند نور ورودی را دقیقاَ بر روی شبکیه متمرکز کنند و در نتیجه فرد اشیاء را تار می بیند.
لنز های تماسی قادر با اصلاح عیوب انکساری مختلفی هستند:
میوپی (نزدیک بینی)
هایپروپی (دوربینی )
آستیگماتیسم (بینایی کج و معوج)
پیر چشمی (که به علت کاهش قدرت تطابق عدسی چشم و در سنین بالای 40 سال بروز می کند)
اگر بدرستي از لنزتان مراقبت و نگهداري کنيد، لنز تماسي مي تواند جايگزين مناسبي براي عينک باشد. در حال حاضر لنزهای تماسی متعددی در دسترس می باشند. انتخاب نوع مناسب از این لنزها بستگی به نوع عیوب انکساری و روش زندگی شخص دارد. به طور کلی لنزهای تماسی به دو گروه تقسیم می شوند:
لنزهاي تماسي نرم
لنزهاي تماسي نرم که اغلب لنزهاي هيدروفيل (آب دوست) نيز ناميده مي شوند، شامل طيف وسيعي از لنزهاي تماسي موجود مي باشند. لنزهاي تماسي نرم قادر به اصلاح نزديک بيني، دور بيني و آستيگماتيسم مي باشند. اين لنزها بسيار نازک بوده و سطح قرنيه را بطور کامل مي پوشانند. جنس آنها از پلاستيک قابل انعطاف است و آب بيشتري را جذب مي کنند و در نتيجه اکسيژن بيشتري به قرنيه مي رسد. لنز تماسي نرم به علت راحتي آن، براي اکثرموارد مناست است و شامل انواع متنوعی است.
لنز هاي سخت نافذ گاز يا Rigid gas permeable (RGP) contact lenses
کنتکت لنزهاي سخت(هارد) از ماده اي به نام PMMA ساخته مي شوند و اولين بار در سالهاي 1960 ساخته شدند. این لنزها امروزه به ندرت استفاده مي شوند. امروزه از لنز هاي سخت نافذ گاز يا Rigid gas permeable (RGP) contact lenses استفاده مي شود.در ساخت اين لنز ها پلاستيک را با مواد ديگري نظير سيليکون و يا پليمر هاي فلوئور ترکيب مي کنند تا علاوه بر شکل گيري مناسب ، قدرت عبور اکسيژن را نيز داشته باشند. اين لنز ها نسبت به لنزهاي سخت قديمي، رطوبت پذيري بالاتري دارند؛ راحت ترروي چشم تنظيم( فيت ) مي شوند و دارای پذیرش خيلي راحت تری هستند.
زمانيکه قرنيه آستيگماتيسم دارد ، لنزهاي سخت نافذ اکسيژن بهترين انتخاب هستند؛ زيرا لنزهاي نرم قادر نيستند که آستيگماتيسم را اصلاح و بينائي شفافي به فرد بدهند . همچنين در مواردي که چشم آلرژي دارد ويا تمايل دارد که روي لنز تماسي نرم پروتئين رسوب کند، لنز سخت نافذ گاز ارجح است.
لنز هاي سخت نافذ گاز اجازه عبور مستقيم اکسيژن از وراي لنز به قرنيه را مي دهند. اين لنز ها نسبت به لنزهاي نرم کوچکتر بوده و از مواد غير قابل انعطافتري ساخته شده اند که باعث مي شود در ابتدا خيلي راحت نباشند. لنز هاي سخت نافذ گاز قادر به اصلاح نزديک بيني، دوربيني و آستيگماتيسم هستند.
جراحی های عیوب انکساری
روشهای جراحی عیوب انکسار عمدتا بر روی دو قسمت از چشم که مسئول قدرت انکساری چشم هستند یعنی قرنیه و عدسی قابل انجام است. در هر فردی و با توجه به شرایط ویژه خود شخص، نحوه اصلاح عیوب انکساری منحصر به آن فرد است. افراد با شماره های چشمی یکسان دارای شرایط مختلف چشمی از لحاظ ضخامت قرنیه، انحنای قرنیه و اندازه زاویه و عمق اتاقک قدامی چشم می باشند؛ پس توجه داشته باشید که روش جراحی مناسب برای یک فرد با یک شماره چشم ممکن است برای فرد دیگری با همان شماره چشم مناسب نباشد. بررسی بیماران برای مناسب بودن یا مناسب نبودن هرشخص برای عمل جراحی کاملا اختصاصی برای خود شخص می باشد و افراد داوطلب عمل نباید خود را با فرد دیگری مقایسه نمایند.
پس از انجام معاینات کامل چشم پزشکی و عکسبرداری و بررسی های تکمیلی نوع عمل جراحی مناسب برای هر فردی انتخاب می شود که بسته به سن فرد، وضعیت توپوگرافی قرنیه، انحنای قرنیه، ضخامت قرنیه، عمق اتاقک قدامی چشم، میزان عیب انکساری، وضعیت عدسی چشم و شرایط کلی فرد داوطلب بر روی قرنیه و یا عدسی قابل انجام است.
روش های رایج جراحی عیوب انکساری
بسته به شرایط هر شخصی ممکن است اصلاح عیب انکساری بر روی قرنیه یا با عمل های داخل چشمی انجام شود.
اصلاح عیب انکساری بر روی قرنیه
این عمل ها شامل لیزیک، فمتولیزیک، اسمایل، اپی لیزیک، لازک، پی آر کی، ترانس پی آر کی، کراتوپلاستی هدایتی، کارگذاری رینگهای داخل قرنیه ای و کاشت داخل قرنیه ای Inlay می باشد.
بهبودی بینایی در لیزیک چشمگیر و سریع است؛ بطوریکه اکثر افراد روز بعد از عمل، بدون نیاز به عینک یا لنز تماسی قادر به رانندگی هستند. بهر حال؛ تا رسیدن به بینائی نهایی و کامل ، حدود دو تا سه هفته و در بعضی موارد چند ماه زمان لازم است.
در ليزيك يك لايه كه ضخامت متوسطي حدود 150 ميكرون دارد از روي قرنيه برداشته شده و پس از تابش ليزر و اصلاح ضعیفی چشم اين لايه مجددا به محل خود برگردانده مي شود . جالب اين است كه اين لايه بدون نياز به بخيه زدن به سرعت ترميم مي شود و به علت ترميم سريع ، ديد بيمار خيلي زود اصلاح مي شود و بعد از عمل كمترين ميزان درد و ناراحتي وجود دارد و اين دو عامل از مزاياي عمده اين عمل محسوب مي شود. با اين حال اشكال عمده عمل ليزيك عوارضي است كه ممكن است در هنگام برداشتن لايه قرنيه ايجاد گردد. براي برداشتن لايه قرنيه كه فلپ flap نام دارد از يك وسيله ای به نام " ميكروكراتوم " استفاده مي شود. ادامه مطلب ==>
با ترکیب لیزر اگزایمر و لیزر فمتوسکند، تکنیک جدیدی به نام فمتولیزیک ارائه شده که امروزه یکی از بهترین تکنیک های جراحی عیوب انکساری محسوب می گردد. فمتولیزیک یکی از جدیدترین روش های اصلاح میوپی (نزدیک بینی)، هایپروپی (دوربینی )، آستیگماتیسم (بینایی کج و معوج) است. فمتو ليزيك هم مزاياي اعمال عمقي نظير لیزیک را دارد و هم مزاياي اعمال سطحي ، چرا كه لايه برداشته شده توسط فمتو ليزيك بسيار نازك بوده وامكان اين وجود دارد كه بتوان لايه اي به ضخامت 90 ميكرون از روي قرنيه برداشت. عوارض احتمالي فمتوليزيك نسبت به ليزيك به مراتب كمتر است . ادامه مطلب =>
عمل اسمایل SMILE (Small Incision Lenticule Extraction)یا ReLEx® (Refractive LEnticule Extraction) نسل سوم اعمال جراحی اصلاح بینایی با لیزر است که با استفاده از پیشرفته ترین روش ها نزدیک بینی با یا بدون آستیگماتیسم را درمان می کند. در عمل ReLEx® SMILE با استفاده از تکنولوژی پیشرفته فمتوسکند با دقت بسیار زیاد بافتی عدسی شکل (lenticule) را از طریق برشی کوچک و بدون دستکاری مابقی قرنیه برش داده و از ورای برشی کوچک از ضخامت قرنیه بیرون آورده می شود. در این عمل به جای برش حدود 20 میلی متری فلپ لیزیک، برشی حدود 4 میلی متری داده می شود. ادامه مطلب =>
عمل ليزري جديدي است که با هدف برطرف کردن بعضي از عوارض بالقوه LASIK و LASEK ابداع شده است. اين روش در افرادي که ضخامت قرنيه کم است، افراد ارتشي و ورزشکاران مناسب تر است. اين تکنيک شباهت هايي به هر دو تکنيک فوق دارد، اما در چند نکته کليدي با آنها متفاوت است.
در ليزيک LASIK با استفاده از يک تيغ تيز و يا ليزر، فلپي (لايه اي) از قرنيه(به ضخامت 160 ميکرون) برش داده مي شود که ممکن است ضخيم تر از حد مورد نظر بريده شود. در لازک LASEK نيز لايه سطحي نازکي از قرنيه يعني اپيتليوم آن بلند شده و با لولايي به سطح قرنيه چشبيده باقي مي ماند. اين مرحله در اپي ليزيک نير انجام مي شود، اما بجاي تيغ ظريف ليزيک، جراح از تيغ لرزشي پلاستيکي کندي استفاده مي کند. همچنين بجاي استفاده از الکل که در لازک براي شل کردن لايه اپيتليال اسفاده مي شود؛ جراح از تيغه اي پلاستيکي بنام "جداگر اپيتليتال" براي جدا کردن ورقه اي از سطح چشم کمک مي گيرد.در اين روش با پرهيز از استفاده از الکل، احتمال مرگ سلولهاي اپيتليال کم مي شود.
از آنجائيکه برداشتن فلپ اپيتليال در افرادي که انحناي قرنيه پرشيبي دارند(که معمولا نزديک بيني بالاتري دارند)، مشکلتر است؛ اين روش در افرادي که انحناي قرنيه کم شيب تري دارند(يعني نزديک بيني کمتري دارند)، مناسب تر است. ادامه مطلب = >
در لیزیک، فمتولیزیک، و سایر روش های معمولی لیزری اصلاح عیوب انکساری؛ نزدیک بینی، دور بینی و آستیگماتیسم اصلاح می شود؛ اما در لیزیک اختصاصی علاوه بر این اختلالات، ناصافی های اپتیکی چشم که اصطاحاً به آنها ابریشن Optical Aberration میگوئیم نیز، اصلاح می شوند. مثل اینکه اگر شما بخواهید لباس مثلا کت و شلوار بخرید، می توانید کت و شلوار آماده از فروشگاه تهیه کنید و یا اینکه خیاط کت و شلواری متناسب با اندامتان برای شما بدوزد. اگر خیاط برای شما لباس بدوزد این لباس اختصاصا برای شما تهیه شده و با اندام شما متناسب تر خواهد بود. ادامه مطلب =>
روش LASEK لازک نیز نوع تغییر یافته PRK می باشد. در روش لازک چشم پزشک از یک محلول الکی جهت برداشت لایه اپی تلیوم قرنیه استفاده می کند سپس لیزراگزاایمر برروی قرنیه تابیده می شود ومجددا لایه ای اپی تلیوم در محل اولیه قرار می گیرد. در پایان از یک لنز تماسی به عنوان باند اثر جهت تسریع در بهبود استفاده می شود. از این روش به جای لیزیک در بیمارانی که قطر قرنیه آنها نازک است استفاده می شود. ادامه مطلب =>
در روش PRK لایه اپی تلیال قرنیه ( خارجی ترین لایه قرنیه) با ماساژ برداشته می شود و با استفاده از لیزر اگزایمر سطح قرنیه تراش داده می شود به این ترتیب عیوب انکساری اصلاح می شود.
فوتوريفرکتيو کراتکتومي يا PRK نوعي جراحي ليزري است که براي اصلاح عيوب انکساري در افراد نزديک بين، دوربين و آستيگمات استفاده مي شود. این عمل جزو روش های جراحی رفرکتیو سطحی (Surface ablation) است؛ به این معنی که اصلاح شماره چشم ، پس از کنار زدن لایه سلولهای سطحی، روی سطح قرنیه انجام می شود.
معمولاً روش های اصلاح سطحی یا Surface ablation مثل پی آر کی در کسانی استفاده می شود که قرنیه نازکی دارند. همچنین افرادی که در معرض آسیب های چشمی هستند مانند ورزشکاران بخصوص رزمي کاران، بوکسورها ، پلیس ها و يکسري مشاغل ديگر، بهتر است که تحت این نوع اعمال جراحی قرار گیرند تا احتمال آسیب به فلپ به دنبال ضربه وجود نداشته باشد . برخی پزشکان نیز به دلیل فقدان عوارض فلپ به همه بیماران PRK و یا لازک را توصیه می کنند.
در اين عمل براي شکل دهي قرنيه و اصلاح عيب انکساري، مشابه ليزيک از ليزر اگزايمر استفاده مي شود؛ اما بر خلاف ليزيک نياري به استفاده از دستگاه ميکروکراتوم و برداشتن لايه اي از قرنيه نيست؛ بلکه براي اصلاح بينايي، سطح قرنيه (پس از تراشدن سلولهاي سطحي يا اپيتليوم) مستقيما ليزر مي شود. ادامه مطلب =>
نوعی لیزر پی آر کی است با این تفاوت که در پی آر کی سلولهای سطح قرنیه (لایه اپیتلیوم) با ماساژ کنار زده می شوند؛ اما در ترانس پی آر کی، ضخامت سلولهای لایه اپی تلیوم با برنامه نرم افزاری کامپیوتری محاسبه و تراشیده می شود. سپس دار ادامه عمل با لیزر اکسایمر عیب انکساری چشم بر روی بستر قرنیه اصلاح می شود.
در این تکنیک تراش سطح قرنیه با ظرافت بیشتری انجام می شود و دقت اصلاح بالاست. مدت زمان بهبودی سطح قرنیه کوتاهتر است. نتایج و عوارض این عمل شبیه پی آر کی است. ادامه مطلب =>
نحوه انجام عمل های لیزری اصلاح بینایی بر روی قرنیه
اصلاح عیوب انکساری با عمل های داخل چشمی
این عمل ها شامل کارگذاری لنزهای داخل چشمی فیکیک و تعویض لنز طبیعی چشم و جایگزینی آن با انواع لنزهای داخل چشمی است.
لنز داخل چشمی اصلاح کننده عیوب انکسار Phakic IOLs
لنزهای داخل چشمی فیکیک براي کساني پيشنهاد مي شود که شماره چشمشان بيشتر از محدوده قابل اصلاح با جراحي هاي ليزري قرنيه ( ليزيک، لازک و ....) است و يا ضخامت قرنيه کمي دارند. از انجاييکه اين عمل توأم با ريسک بالاتري است، در افرادي که نزديک بيني و دوربيني بالاتري دارند بکار مي رود.
اين لنزها انواع مختلف دارند. عده اي از آن ها در اتاق قدامي چشم (پشت قرنيه و جلوي عنبيه یعنی قسمت رنگي چشم) قرار مي گيرند و عده اي از آن ها در اتاق خلفي چشم (بر روي عدسي بيمار و در پشت عنبیه) کار گذاشته می شوند
اصلاح عیوب انکساری با تعویض لنز طبیعی چشم Clear Lens Extraction
تعویض عدسی طبیعی چشم یا به عبارت دیگر "جراحی برداشتن لنز شفاف (Clear Lens Extraction ) "، به منظور حذف عینک که "تعویض لنز داخل چشمی برای اصلاح پیر چشمی" نیز نامیده می شود ، ممکن است در بیماران پیر چشم یا بیماران دوربین شدید نسبت به لیزیک ، پی ار کی یا لازک انتخاب مناسبتری باشد .
اگر شما قبلا دوربین بوده اید و اکنون با رسیدن به سن پیر چشمی، دچار پیرچشمی نیز شده باشید، شاید مناسب ترین روش اصلاح شماره چشمتان، این روش باشد . با اینحال در بعضی بیماران نزدیک بین که کاندید مناسبی برای لیزیک ، پی ار کی یا لازک نیستند، عمل" تعویض عدسی طبیعی چشم "یا "همان برداشتن لنز شفاف " می تواند بهترین روش باشد .
پیشرفت هایی که در عمل جراحی کاتاراکت بوجود آمده، باعث پیدایش این روش جدید جراحی عیوب انکسار برای اصلاح عینک شده است. در این عمل برای اصلاح عیب انکساری لنز طبیعی چشم با یک لنز مصنوعی داخل چشمی (Intra Ocular Lens) یا IOL) ) تعویض می شود تا تصویری واضح بر روی شبکیه چشم متمرکز شده وبدین ترتیب از عینک رهایی یابید.
عمل برداشتن لنز شفاف در واقع عملی شبیه عمل کاتاراکت یا آب مروارید است؛ با این تفاوت که لنزی که در این عمل برداشته میشود بر خلاف کاتاراکت، لنزی شفاف و غیر کاتاراکته ( بدون کدورت ) است و فقط برای رهایی یا کاهش وابستگی شما به عینک این عمل انجام می شود.