پارگی و سوراخ شبکیه
شبکیه داخلی ترین لایه کره چشم است. این لایه شفاف و حساس به نور است که باعث بینایی می شود. ممکن است در شبکیه پارگی یا سوراخی ایجاد شده و زمینه ساز جداشدگی شبکیه شود که باعث از افت شدید بینایی شود.
علائم پارگی و سوراخ شبکیه
بیماری که دچار پارگی شبکیه شده ممکن است به طور ناگهانی نقاط سیاه رنگ یا فلوتر (مگس پران) جلوی چشم مبتلا احساس کند. علامت دیگر دیدن فلاش های نوری در میدان بینایی است.
اگر توام با پارگی، خونریزی زجاجیه (خونریزی در فضای شفاف داخل کره چشم) نیز وجود داشته باشد و یا پارگی شبکیه ایجاد شود، فرد از تاری دید یا دیدن پرده ای در قسمتی از میدان دید شکایت دارد. بهرحال در بعضی موارد، پارگی شبکیه هیچ علامتی ندارد.
علل پارگی و سوراخ شبکیه
زجاجیه ژلی شفاف است که فضای خلفی کره چشم را پر کرده و در قسمت پشتی دور تا دور آنرا شبکیه احاطه کرده است. در دوران کودکی این ژل به شبکیه چسبیده است؛ اما با پیشرفت سن، این ژل از شبکیه اطراف آن جدا شده و باعث ایجاد جدا شدگی خلفی زجاجیه می شود. در اکثر افراد این جداشدگی بدون هیچ علامتی اتفاق می افتد.
بهرحال در افرادی که زجاجیه غلیظ تر و چسبنده تر دارند، در طی جدایی زجاجیه از شبکیه، باعث کشش بین شبکیه و زجاجیه شده و منجر به پارگی شبکیه می شود. اگرچه پارگی شبکیه می تواند ناشی از ضربه به چشم باشد، اغلب پارگی های شیکیه خود به خودی و ناشی از جدا شدگی خلفی زجاجیه هستند.
عوامل زمینه ساز پارگی یا سوراخ شبکیه
برای ایجاد پارگی یا سوراخ شبکیه لازم نیست حتما فاکتور خطر زمینه ای وجود داشته باشد؛ اما در صورت وجود عامل زمینه ساز احتمال ایجاد پارگی یا سوراخ شبکیه بیشتر می شود. این فاکتوها عبارتند از:
- سن بالا
- میزان نزدیک بینی
- وجود دژنراسیون لاتیس (نواحی نازک در محیط شبکیه)
- ضربه به چشم
- سابقه فامیلی پارگی یا جدا شدگی شبکیه
- جراحی قبلی چشم
به هیچ طریقی نمی توان حدس زد که در چه فردی و در چه زمانی ممکن است پارگی شبکیه اتفاق افتد.
تست های تشخیصی پارگی یا سوراخ شبکیه
معاینه کامل چشم و استفاده از وسایل تشخیصی مثل لنز تریمیرور مهمترین قدم تشخیص پارگی شبکیه است. زمانی که به علت خونریزی زجاجیه، محدودیت دید داریم، سونوگرافی چشم می تواند در تشخیص پارگی شبکیه کمک کننده باشد.
درمان و پیش آگهی سوراخ و پارگی شبکیه
اگر پارگی شبکیه بلافاصله و قبل از پیشرفت به مرحله جدا شدگی شبکیه تشخیص داده شود، پیش آگهی بسیار خوب است. پارگی های شبکیه معمولا با لیزر یا کریوتراپی (یخ زدن) درمان می شوند. درمان در مطب یا درمانگاه انجام می شود و بسیارموثر و کاملا امن است.
لیزر شبکیه با استفاده از ریختن قطره بی حسی در چشم انجام می شود و نارحتی زیادی ندارد. برای درمان پارگی شبکیه با استفاده از لیزر نقاطی در اطراف محل پارگی را حرارت می دهیم تا لبه های پارگی به بافت زیرین آن بچسبد و از پیشرفت پارگی و تبدیل آن به جداشدگی شبکیه جلوگیری شود. بعد از درمان پارگی شبکیه، احتمال خطر پارگی های مجدد وجود دارد؛ لذا معاینات مکرر ضروری است.
همه پارگی های شبکیه نیاز به درمان ندارند. اگر انواع پارگی هایِ شبکیه با ریسکِ کم، تشخیص داده شوند و علامتی نداشته باشند، فقط باید تحت نظر باشند ونیاز به درمان ندارند. در بعضی از پارگی های شبکیه بدون درمان، در اطرافشان چسبندگی ایجاد می شود و در این موارد نیز باید فقط تحت نظر باشند.
فیلم پارگی شبکیه Retinal Tears video
فیلم سوراخ شبکیه Retinal Hole video