یووئیت (التهاب لایه میانی چشم)
چشم از سه لایه تشکیل شده است. لایه خارجی شامل صلبیه و قرنیه است. لایه میانی کره چشم یووه نامیده می شود که شامل عنبيه ، جسم مژگاني و كروئيد (مشيميه) است. لایه داخلی شبکیه است. التهاب لایه میانی چشم را یووئیت می نامیم.
علل یووئیت
علل متعددی برای یوئیت مطرح می شود که مهم ترین آن ها عبارتند از :
- باکتری ها: پروپیونیوم آکنه، سودوموناس، استافیلوکوک طلایی
- ویروس ها : مانند زونا و ویروس تبخال
- قارچ ها : مانند هیستوپلاسموز انگل ها : مانند توکسوپلاسموز
- بیماری های روماتیسمی مثل روماتیسم مفصلی، بیماری بهجت (Behçet's disease)، لوپوس، اسپوندیلیت آنکیلوزان (ankylosing spondylitis)، آرتريت واكنشي (از جمله سندروم رايتر)، پسوریازیس (psoriasis) و بيماري التهاب روده (از جمله بيماري كرون) و كوليت زخمي
- سارکوئیدوز (sarcoidosis)
- بیماری سل (توبرکلوز)
- بیماری لایم
- بیماری هتروکرومی فوکس
- سابقه عمل جراحی چشم یا ضربه به چشم
- برخي از سرطانها سبب التهاب و يووئيت ميشوند. اين سرطانها عبارتند از لوسمي، لنفوم و ملانوم بدخيم.
علت یوئیت در بیشتر موارد ناشناخته است .
علائم یووئیت
علائم یووئیت شامل موارد زیر می باشد:
تشخیص يووئيت
تشخیص با معاینه کامل چشم پزشکی و در صورت لزوم بررسی های پارا کلنیکی نظیر OCTشبکیه، آزمايشات خون و همچنين راديوگرافي سينه است.
انواع يووئيت
انواع تقسیم بندی یووئیت بر مبنای شرایط خاصی است. اين بيماري ممکن است بر اساس قسمتي از يووه که درگیر می شود، مدت زمان بیماری، حاد و مزمن بودن بیماری، نوع پاتولوژی درگیری و .... تقسيم بندي شود.يووئيت مي تواند شروع ناگهاني داشته باشد (حاد)، طولاني مدت باشد (مزمن) يا عود كننده (راجعه) باشد.
یکی از انواع تقسیم بندی يووئيت بر اساس بافتی از يووه است كه دچار التهاب می شود:
يووئيت قدامي
قسمت جلويي (قدامي) بافت يووه التهاب می کند. التهاب مي تواند شامل عنبيه (iritis) يا عنبيه و جسم مژگاني (iridocyclitis) شود. اين رايج ترين نوع يووئيت است.
يووئيت مياني
التهاب در قسمت میانی و عمدتا زجاجيه اتفاق می افتد. این التهاب مي تواند قسمت عمده اي از شبكيه را نيز تحت تاثير قرار دهد.
يووئيت خلفی
التهاب در قسمت پشتی (خلفی) چشم است. مي تواند كوروئيد، سر عصب بينايي و شبكيه (يا تركيبي از اين ساختارها) رادرگیر کند. شامل chorioretinitis، retinitis و neuroretinitis ميشود.
پان یوئیت Panuveitis
التهاب كل قسمتهاي يووه را درگیر می کند.
يووئيت همچنين مي تواند به صورتهاي زير باشد:
حاد
يووئيت شروع ناگهاني داشته و خيلي طول نمي كشد (كمتر از سه ماه اما اغلب حدود شش هفته)
مزمن
يعني تداوم دارد.اين نوع يووئيت بيش از سه ماه طول مي كشد و همچنين سه ماه بعد از توقف درمان دوباره عود مي كند.
عود کننده
بيماري مي تواند گاهی شعله ور و گاهی خاموش شود.
علت ايجاد يووئيت مزمن در برخي افراد شناخته شده نيست. با اين وجود، تصور نميشود كه به خاطر درمان ناكافي باشد.
شیوع يووئيت
هر ساله در کشورهای توسعه یافته 17 تا 52 نفر از هر 100000 نفر به يووئيت مبتلا ميشوند. این بیماری اغلب افراد بين سنين 20 تا 59 سال را تحت تاثير قرار مي دهد و در كودكان نامتداول است. با اين وجود، يووئيت مي تواند هر كسي را در هر سني تحت تاثير قرار دهد. اگر يكي از مشكلات يا بيماريهاي ذكر شده در بالا را داريد، ريسك ابتلا به يووئيت در شما بالاتر است. در كشورهاي توسعه يافته مثل انگلستان، يووئيت عامل نقص بينايي يك نفر از هر 10 نفر است.
عوارض یووئیت
یووئیت ممکن است با عوارض زیر همراه باشد :
درمان يووئيت
هدف از درمان يووئيت كمك به كاهش درد و ناراحتي در چشم ها، درمان هر گونه عامل زمینه ای (در صورت ممكن) و كاهش التهاب است. با درمان مي توان جلوي افت دائمي بينايي و يا عوارض ديگر را گرفت.
هر عاملي كه باعث يووئيت شده است نيز بايد درمان شود. اين به معناي درمان هر گونه عفونت، بيماري التهابي يا بيماري خود ايمني كه عامل آن است ميشود.
درمان كه اغلب با قطره هاي چشمي استروئيدي انجام ميشود معمولا مي تواند التهاب را كاهش داده و علائم را آرام كند. اگر درمان سريعا آغاز نشود و عوارضي به وجود آيند، مي تواند جدي بوده و به از دست رفتن دائمي ديد منجر شود.
عوارض جانبي مصرف قطره های استیروئیدی كه گاها به وجود مي آيند عبارتند از زخم قرنيه چشم كه مي تواند بسيار دردناك بوده و بر ديد شما تاثير بگذارد. اگر از قطره هاي استروئيدي براي بلند مدت استفاده شود، مي تواند سبب کدر شدن عدسي (آب مرواريد) يا افزايش فشار چشم (آب سياه) شود.
در يووئيت شديد، گاهي استروئيدها به صورت تزريقي در اطراف چشم تجويز ميشوند. همچنين ممكن است به صورت خوراكي مصرف شوند. بيشترين عوارض جانبي در استروئيد خوراكي زماني اتفاق مي افتد كه بيش از چند هفته استفاده شود. اين عوارض شامل پوكي استخوان، ناراحتی گوارشی و زخم معده، نازك شدن پوست، افزايش وزن، تحلیل ماهيچه ها و افزايش ريسك ابتلا به عفونتهاي شديد است.
براي كاهش درد و ناراحتي از قطره هاي چشمي سیکلوپلژیک (Cycloplegic) استفاده می شود. اين قطره ها سبب گشاد شدن (اتساع) مردمك چشم ميشوند. اين كار را با شل كردن ماهيچه هاي جسم مژگاني انجام مي دهند. در نتيجه، درد كاهش يافته و عنبيه متورم مي تواند استراحت كرده و بهبود يابد. نمونه های آن عبارتند از : آتروپين و سيکلوپنتولات.
ممكن است از داروهايي ديگري كه مهار كننده ايمني ناميده ميشوند، استفاده شود. اين داروها مي توانند به كم كردن استروئيد مورد نياز كمك كرده و يا اگر استروئيدها جواب ندادند به كنترل يووئيت كمك نمايد.
در صورت حساسیت به نور می توان از عینک های تیره استفاده کرد.
گاهي براي درمان يووئيت نياز به جراحي است. مثلا زمانیکه به علت کدورت شدید زجاجیه و یا فلوتر شدید اختلال بینایی ایجاد شده باشد، ممکن است عمل ویترکتومی (تخلیه زجاجیه) انجام شود. اگر فردی به علت عوارض یووئیت دچار آب مروارید، آب سیاه یا جدا شدگی شبکیه شده باشد، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.