چشم درد

 علل احساس درد در کره چشم، اطراف یا پشت آن و روش های درمان آن

چشم درد اصطلاحی کلی است که به احساس هر گونه ناراحتی در کره چشم، داخل، پشت یا اطراف آن اطلاق می شود.

چشم درد ممکن است یک طرفه یا دو طرفه باشد. به عبارتی دیگر ممکن است شما احساس چشم درد در سمت چپ، راست یا هر دوطرف داشته باشید. شواهدی مبنی بر اینکه شیوع درد در سمت راست یا چپ بیشتر باشد، وجود ندارد.

در مواردی مثل ضربه های چشمی، علت درد چشم مشخص است. اما در اغلب موارد علت چشم درد نامشخص است. پیچیدگی موضوع زمانی بیشتر معلوم می شود که بدانیم شدت چشم درد تناسبی با میزان خطر بیماری زمینه ای ندارد. به گفته دیگر، اختلالات کوچکی مثل خراش های سطح قرنیه ممکن است فوق العاده دردناک باشند. اما بعضی بیماری های وخیم زمینه ای نظیر آب مروارید، دژنراسیون لکه زرد شبکیه، اغلب انواع شایع گلوکوم (آب سیاه)، جدا شدگی شبکیه و گرفتاری چشم ناشی از دیابت به هیچ وجه باعث درد نمی شوند.

درد چشم می تواند علائم و احساس متنوعی ایجاد کند که به چشم پزشک شما در تشخیص صحیح علت ناراحتی و درمان مناسب کمک کند.

علائم همراه با چشم درد عبارتند از:

1. تیرکشیدن چشم
2. سوزش چشم ها
3. درد مبهم
4. احساس جسم خارجی در چشم

در اغلب موارد درد چشم با تاری دید، قرمزی و حساسیت به نور همراه است. 

علل درد سطح چشم

دلایل درد سطحی چشم عبارتند از:

جسم خارجی قرنیه

جای تعجب نیست که اگر احساس جسم خارجی داشته باشیم، واقعا جسم خارجی در سطح قرنیه فرو رفته باشد. اجسام خارجی رایجی که به سطح چشم می چسبند یا در سطح چشم فرو میروند شامل پرتاب پلیسه فلزکاری، مواد غیر ارگانیک مثل ذرات شن و ماسه، خاک اره و سایر مواد ارگانیک است.

ناراحتی ناشی از جسم خارجی می تواند خفیف تا شدید باشد و زمانیکه پلک می زنیم بیشتر اذیت می کند. در این شرایط تاری دید و حساسیت به نور نیز وجود دارد.

در صورت وجود جسم خارجی باید سریعا به چشم پزشک مراجعه کنید زیرا ممکن است دچار عفونت قرنیه شوید. در بسیاری موارد اجسام خراجی به راحتی در مطب از چشم خارج می شوند. در طی دوره بهبودی قطره های چشمی آنتی بیوتیک تجویز می شود.

خراش قرنیه

اگرچه در بسیاری موارد خراش قرنیه خطرناک نیست، اما می تواند آزار دهنده باشد و باعث حساسیت به نور و اشکریزش شود.

بسیاری از خراش های سطحی قرنیه خود به خود در طی 24 ساعت بهبود می یابند. اما خراش های عمقی تر اگر بدون درمان رها شوند، می تواند منجر به عفونت قرنیه و یا حتی زخم عفونی قرنیه شوند.

از انجاییکه بدون معاینه نمی توان گفت که احساس جسم خارجی ناشی از وجود جسم خارجی، خراش سطحی و یا زخم عمقی است، توصیه می شود در صورت احساس درد تیز که بزودی از بین نرود برای تشخیص علت زمینه ای به چشم پزشک مراجعه کنید.

خشکی چشم

علت بسیارشایع دیگر نارحتی چشم ها خشکی چشم است. معمولا ناراحتی ناشی از خشکی چشم خیلی تدریجی تر و اهسته تر از ناراحتی ناشی از جسم خارجی یا خراش قرنیه است. به دلیل کاهش رطوبت کافی برای نرم و لغزنده کردن سطح قرنیه گاهی خشکی چشم منجر به خراش قرنیه می شود.

اگر استفاده از قطره های چشمی نرم کننده باعث لغزنده شدن سطح چشم و در نتیجه کاهش ناراحتی شود، به احتمال زیاد علت ناراحتی چشمی، خشکی چشم است. در اغلب موارد خشکی چشم نیاز به مراجعه اورژانس ندارد، اما با مراجعه به چشم پزشک شدت خشکی چشم مشخص شده و داروی متناسب تجویز می شود.

علل کمتر شایع درد در ناحیه سطح چشم عبارتند از:

1. کنژنکتیویت (چشم قرمز)
2. عفونت های چشم (عفونت های قراچی یا آمیبی)
3. التهاب عنبیه (یووئیت قدامی)
4. ناراحتی ناشی از لنز تماسی

یکی ازدلایل وخیم درد چشم اندوفتالمیت یعنی التهاب و عفونت داخل چشم است. اندوفتالمیت معمولا ناشی از عفونت باکتری ها معمولا به دنبال ضربه های نافد چشم و یا به ندرت به عنوان عارضه عمل های جراحی چشم مثل عمل آب مروارید یا سایر عمل های داخل چشمی است.

در اندوفتالمیت علاوه بر درد چشم، قرمزی، تورم پلک ها و کاهش بینایی داریم. اگر بعد از عمل کاتاراکت (آب مروارید) یا سایر اعمال جراحی چشم دچار این علائم شدید بلافاصله به چشم پزشک مراجعه کنید.

علل درد پشت کره چشم

علل شایع درد پشت کره چشم سردردهای میگرنی و عفونت سینوس ها است. در سردرد میگرنی،  تقریبا همیشه درد در پشت یک چشم است و اغلب همراه با درد سایر قسمت های سر در همان طرف است. درد پشت چشم ناشی از عفونت سینوس معمولا خفیف تر از میگرن است و ممکن است دو چشم درگیر باشند.

گرچه درد پشت چشم ناشی از این بیماری ها اورژانس نیست، اگر این درد ها مزمن باشد لازم است معاینه چشم پزشکی شوید تا معالجه شده و یا دارو برای جلوگیری از حملات درد در آینده بگیرید.

علل درد اطراف چشم

یکی از دلایل شایع درد اطرف چشم گل مژه است. گل مژه اورژانس نیست و نیاز به مراجعه بلافاصله به چشم پزشک نیست. می توان در منزل روزی چند بار پلک ها را کمپرس گرم کرد و اگر بهبود نیافت به چشم پزشک مراجعه کرد.

بیماری دیگری که باعث تورم پلک ها و ناراحتی اطراف چشم می شود، بلفاریت است. سندرم بینایی کامپیوتر(خستگی چشم با دستگاههای دیژیتال) نیز باعث درد در اطراف چشم ها می شود. این مساله نیز اورژانس نیست و با رعایت موارد خاصی می توان آنرا تسکین داد. 

بیماری کمتر شایع اما بسیار وخیم تری که باعث درد اطراف چشم می شود، اپتیک نوروپاتی (تورم عصب بینایی) است که باعت کاهش دائمی بینایی می شود. علائم همراه آن معمولا کاهش بینایی و کاهش دید رنگ است. درد با حرکات چشم تشدید می شود.

درد چشم ناشی از نوروپاتی اپتیک نیاز به بررسی فوری توسط چشم پزشک و متخصص مغز و اعصاب دارد. در افراد زیر 40 سال علت اکثر موارد اپتیک نوروپاتی ها، مولتیپل اسکلروزیس MS  و سایر بیماریهای اعصاب است.

چشمم درد می کند! درمان مناسب آن چیست؟

باید هر چشم دردی را اورژانس دانست. تقریباً همیشه، درمان مناسب چشم درد مراجعه به چشم پزشک است. فقط چشم پزشک پس از معاینه قادر به تشخیص علت زمینه ای و انتخاب درمان مناسب است تا از آسیب دائمی چشم جلوگیری کند.

 به خصوص در موارد زیر اگر چشم درد دارید، بلافاصله به چشم پزشک مراجعه کنید:

1. اگر درد بلافاصله پس از سنگ زدن فلزات، تراشکاری، اره کردن چوب و یا سایر فعالیت هایی که ممکن است باعث پرت شدن جسم خارجی به سمت چشم شود (بخصوص اینکه اگر عینک یا محاظ چشمی نداشته باشید).
2. درد ناشی از ضربه به چشم باشد.
3. درد شدید و همراه با تاری دید و یا حساسیت به نور باشد.
4. اگر درد پس از انجام عمل های جراحی مثل لیزیک یا عمل آب مروارید باشد.
5. اگر قرمزی چشم یا ترشح از چشم داشته باشید.
6. اگر درد ناگهانی و شدید باشد و سابقه گلوکوم (آب سیاه) داشته باشید. این درد می تواند علامت نوعی از گلوکوم به نام گلوکوم با زاویه بسته باشد که می تواند به سرعت باعث از بین رفتن بینایی شود و اورژانس چشم پزشکی محسوب می شود.

اگر دچار چشم درد شدید سهل انگاری نکنید و بلافاصله برای تشخیص صحیح و درمان مناسب و به موقع به چشم پزشک مراجعه کنید