روشهاي درمان پيرچشمي presbyopia treatment

آنچه باید در مورد جدید ترین درمانهای پیر چشمی بدانیم

عدسی Crystalline Lens   

عدسي عضوي است محدب الطرفين ، قابل انعطاف، بدون رگ و شفاف با قطر 9 ميليمتر و ضخامت 4ميليمتر که ما بين مايع زلاليه و زجاجيه چشم قرار دارد. عدسی توسط زنولها به شيارهاي بين شیارهای جسم مژگاني اتصال دارد. عدسي در پشت مردمک واقع شده است وعمل تطابق و متمرکز کردن نور بر روي شبکيه را انجام مي‌دهد.  

                                                                فیلم ساختمان عدسی چشم Crystalline Lens Anatomy vdeo                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              

جسم مژگانی Cilliary body  

جسم مژگانی (ciliary body) بخش ضخیم لایه میانی (لایهٔ عروقی) چشم است که حد فاصل مشیمیه و عنبیه است.جسم مژگانی از ماهیچه مژگانی و زوائد مژگانی تشکیل شده‌است. جسم مژگانى (Ciliary Body) عضوى است با مقطع مثلثى که از يک ناحيه قدامى چين‌دار (Pars Plicata) و يک ناحيه خلفى مسطح (Pars Plana تشکيل شده است.

فیلم ساختمان جسم مژگانی چشم Cilliary body video

در هنگام مطالعه، عدسي با تغيير انحنای خود اين امکان را ايجاد مي‌کند که بتوانيم اجسام نزديک را بخوبي ببينيم. اين قابليت از سن  40 تا 45 سالگي به بعد، کاهش مي‌يابد و بنابراين پير چشمي عارض مي‌گردد، بدين معنا که براي ديد نزديک و مطالعه نياز به عينک جداگانه خواهد بود. 

اگر به تصویر انیمیشن سمت چپ به دقت نگاه کنید، هنگامی که فردي به نزديک نگاه مي‌کند، انقباض عضله سيلياري(جسم مژگانی)، کشش روی عدسي را کم مي‌کند و لذا عدسي کروي‌تر شده و قدرت انکساري بيشتري پيدا مي‌کند و تصوير جسم نزديک را بر شبکيه چشم مي‌اندازد (عمل تطابق). در نگاه به دور عکس اين حالت اتفاق مي‌افتد. با پير شدن و کاهش حالت ارتجاعي عدسي ، قدرت تطابق آن کاهش مي‌يابد و فرد اجسام نزدیک را تار مي‌بيند. اين همان حالتي است كه به آن پير چشمي گفته مي شود.  

تطابق عدسی چشم Lens Accomodation

به گفته دیگر، "تطابق" عبارتست از توانایی چشم برای تغییر تمرکز از روی اشیاء دور بر روی اشیاء نزدیک و تمرکز از روی اشیاء نزدیک بر روی اشیاء دور و همچنین فواصل بین آنها.   اغلب افراد پس از رسیدن به سنین بیش از چهل سالگی احساس می کنند که برای مطالعه و دیدن اشیاء نزدیک به عینک نیاز دارند. این تغییرات در عدسی را" پیر چشمی" می نامیم. در پیر چشمی بدلیل کاهش انعطاف پذیری عدسی چشم، عضلاتی که مسئول تطابق هستند - (عضلات مژگانی) - نمی توانند بخوبی این عمل را انجام دهند. 

پیر چشمی تقریبا در همه افراد اتفاق می افتد. همچنین همه افرادیکه عیوب انکساری (نزدیک بینی، دوربینی و آستیگماتیسم) دارند نیز دچار پیر چشمی می شوند. اما در افراد نزدیک بین پیر چشمی مزاحمت کمتری ایجاد می کند. زیرا نزدیک بینی تا اندازه ای پیر چشمی را خنثی کرده و افراد برای دیدن اجسام نزدیک مشکل کمتری دارند.

فیلم پیرچشمی Presbyopia video

علت پیرچشمی و تئوريهاي پيرچشمي 

گرچه هنوز روي علت اصلي پير چشمي بحث است، مطالعات متعدد بوضوح نشان مي دهد که با پيشرفت سن عدسي چشم سفت تر شده و انعطاف پذيري آن کاهش مي يابد. هر چند که اين پديده تمام جوانب را توجيه نمي کند؛ حداقل مسئول قسمتي از پيرچشمي است.

رونالد شاچارفرضيه ديگري را پيشنهاد کرده که بر طبق آن شروع پير چشمي عمدتا ناشي از شل شدن رشته هايي است که نيروي لازم براي تغيير شکل عدسي را انتقال مي دهند. اين تئوري مورد بحث است زيرا هنوز اثبات نشده است. بهر حال؛ عمل جراحي موفق "براي ديد نزديک و مطالعه" نياز به تکنيکي داردکه عامل مسبب پير چشمي را اصلاح کند. در صورتيکه چنين درماني عملي گردد، طبعا هر کسي  با پا به سن گذاشتن پيرچشم شده وداوطلب آن خواهد شد.

علائم و نشانه های پیرچشمی

علائم و نشانه های پیرچشمی شامل خستگی چشم، سردرد و خستگی هنگام کار نزدیک است. یکی از نشانه های بارز پیر چشمی این است که فرد مجبور است نوشته ها را دور نگه دارد تا بتواند آنها را بخواند.

علائم پیر چشمی و دوربینی شبیه هم است؛ گرچه علت آنها متفاوت است. دوربینی (هایپراوپی) به علت کوچکی کره چشم یا کم بودن انحنای قرنیه (و در نتیجه کم بودن قدرت انکساری) آن است. در نتیجه اشعه های نور به جای تمرکز بر روی شبکیه، در پشت کره چشم متمرکز می شوند. معمولا این وضعیت باعث می شود، اشیاء دور را واضح تر و اشیاء نزدیک را تار ببینید. دور بینی از بدو تولد وجود دارد؛ در حالیکه پیرچشمی بعدا و معولا حوال 40 سالگی بروز می کند. 

تطابق عدسی چشم برای جبران دوربینی Accomodation

تشخیص پیرچشمی

چشم پزشک طی معاینه کامل چشم پزشکی، پیرچشمی را تشخیص می دهد. علاو بر کنترل سایر بیماریهای چشمی، چشم پزشک با کمک تست استاندارد بینایی میزان پیرچشمی شما را تعیین خواهد کرد.

چشم پزشک عیب انکساری چشمتان را تعیین و نسخه عینک مناسب را تجویز خواهد کرد. در طی معاینه از شما خواسته می شود که بگویید با کدام عینک بهتر می بینید. همچنین چشم پزشک در مورد مناسب ترین روش جراحی پیر چشمی به شما اطلاعات خواهد داد.

 روشهاي درمان پيرچشمي presbyopia treatment

چشم پزشک شما بسته به شرایط  ممکن است برای اصلاح پیرچشمی،  روش خاصی را پیشنهاد کند. روش های مرسوم درمان پیر چشمی شامل استفاده از عینک، لنز های تماسی و اعمال جراحی است که به طور مختصر درمورد آنها بحث خواهیم کرد:

عینک برای درمان پیرچشمی

رایج ترین عینک ها برای اصلاح پیر چشمی عینک های دید نزدیک،  عینک های  دوکانونی و تدریجی است. عینک نزدیک بری مطالعه و دیدن اشیاء نزدیک استفاده می شود.

عینک دو کانونی به این معنی است که فرد در دو نقطه می تواند تمرکز کند و شفاف ببیند: یکی دید دور و دیگر دید نزدیک. قسمت اصلی عینک برای دید دور طراحی شده است و قسمت پایین عدسی عینک که قدرت انکساری بیشتری دارد، برای دید نزدیک است.

عدسی عینک های تدریجی مثل عینک دوکانونی است اما به صورت تدریجی بینایی را از فاصله دور تا نزدیک اصلاح می کند؛ بدون اینکه خط قابل رویتی داشته باشد.

  انتخاب دیگر عینک های مطالعه است. بر خلاف عینک های دو کانونه و تدریجی که اکثر افراد در طول روز می زنند، عینک ها مطالعه فقط برای کار نزدیک استفاده می شوند. 

فیلم عینک مطالعه Reading glass video

فیلم عینک دو دید Bifocal Eyeglass video

فیلم عینک تدریجی Progressive Eyeglass video

لنزهای تماسی پیرچشمی

با استفاده از لنزهای تماسی چند کانونی که از انواع مواد نافذگاز و لنزهای نرم ساخته می شوند، می توان پیرچشمی را درمان کرد. روش دیگر اصلاح پیرچشمی با استفاده از لنز تماسی، اصلاح تک چشمی است. به این معنی که یک چشم برای دید دور و چشم دیگر برای دید نزدیک اصلاح می شود. مغز تدریجا عادت می کند که از یک چشم برای دید نزدیک و از چشم دیگر برای دید دور استفاده کند. در حالیکه برخی افراد از این روش راضی هستند، بعضی دیگربه علت کاهش بینایی و از بین رفتن درک عمق (دید سه بعدی) از این روش ناراضیند.

با پیشرفت سن تغییرات پیر چشمی در عدسی چشم نیز پیشرفت می کنند و چشم پزشکتان عینک یا لنز تماسی قویتری را برایتان تجویز خواهد کرد. اگر برای اصلاح دید دور، از لنز تماسی استفاده می کنید، چشم پزشکتان می تواند عینک مطالعه ای تجویز کند که روی لنز استفاده کنید. 

                                                             فیلم لنز تماسی پیرچشمی Presbyopic Soft Contact Lens video

 روش های جراحی اصلاح پیرچشمی

در سالهای گذشته تلاش های زیادی برای اصلاح پیرچشمی به کمک روش های مختلف جراحی صورت گرفته است.  روش های جراحی اصلاح پیر چشمی را می توانیم به دودسته تقسیم کنیم. یکی انواع عمل های های جراحی پیر چشمی و دوم درمان پیر چشمی با کارگذاری لنزهای داخل چشمی. در زیر خلاصه ای از جدید ترین روش های جراحی اصلاح جراحی پیرچشمی و معایب و محاسن هر روش شرح داده خواهد شد:

کراتوپلاستی هدایتی یا  CK

در این روش به کمک امواج رادیویی انحنای قرنیه را افزایش می دهیم تا چشم قدرت انکساری بیشتری پیدا کرده و بتوانیم نزدیک را بهتر ببینیم.  عمل برای اصلاح یک چشم انجام می شود. نتایج اولیه خوب بود، اما به مرور زمان تاثیر آن کم می شود. به این دلیل این روش در میان چشم پزشکان مقبولیت عمومی پیدا نکرد.

در این روش با کمک امواج رادیو فرکونسی با انرژی پایین رشته های کلاژن در محیط قرنیه چروکیده می شود تا انحنای مرکز قرنیه پر شیب تر شده و در نتیجه طول قدامی خلفی چشم بیشتر شده و قدرت انکساری چشم بیشتر شود.

برای انجام این عمل ابتدا چشم پزشک با ریختن قطره های بی حس کننده سطح چشم را بی حس می کند. سپس مارکر مدوری با ماژیک رنگ شده و بر روی قرنیه گذاشته می شود. این علامت گذاری به منظور مشخص شدن محل قرار دادن سر پروب دستگاه رادیو فرکونسی انجام می شود. مسیر اصلاح شبیه کمربندی در محیط قرنیه اعمال می شود و باعت تنگ شدن محیط قرنیه و در نتیجه افزایش انحنای قسمت مرکزی و اصلاح دید نزدیک و بهبود دوربینی و پیر چشمی شود.

عمل کراتو پلاستی هدایتی در سال 2002 برای اصلاح موقت دوربینی و در آوریل سال 2004 برای اصلاح پیر چشمی موفق به اخذ تادئیه انجمن دارو و غذای آمریکا FDA   شد.

فیلم کراتوپلاستی هدایتی Conductive Keratoplasty CK video

کراتوپلاستی هدایتی برای ایجاد مونوویژن یا دید تک چشمی Monovisin

با یک عمل سه دقیقه ای، شما احساس بهبودی در بینایی نزدیک را تجربه خواهید کرد؛ اما برای حصول نتیجه نهایی به چند هفته زمان نیاز داریم. یکی از خصوصیات جذاب این روش این است که کمتر تهاجمی است. بعضی افراد اشکریزش، احساس جسم خارجی یا نوسان دید دارند که گذراست.

فیلم عمل مونوویژن (دید تک چشمی) monovision video

لیزیک و پیر چشمی  Monovision LASIK

روش جراحی دیگری که می تواند نیاز به عینک نزدیک را کاهش دهد، لیزیک منوویژن (دید تک چشمی) است. به این معنی که با لیزیک و یا سایر روشهای اصلاح لیزری بر روی قرنیه ( فمتولیزیک، اسمایل، اپی لیزیک، لازک، پی آر کی، ترانس پی آر کی و ...) یک چشم (معمولا چشم غالب) به طور کامل برای دید دور اصلاح می شود و چشم دیگر تعمدا کمی نزدیک بین اصلاح می شود تا فرد دید نزدیک خوبی پیدا کند.

لیزیک تک چشمی می تواند بر کاهش مشکلات دید نزدیک ناشی از پیر چشمی موثر باشد، زیرا چشمی که کمی نزدیک بین باشد، می تواند اشیاء نزدیک را بدون عینک واضح ببیند. بنا بر این پس از لیزیک تک چشمی، چشم غالب مسئول وضوح دید دور و چشم غیر غالب مسئول دید واضح نزدیک خواهد بود.

 لیزیک تک چشمی برای اصلاح پیرچشمیMonovision LASIK

     هر نوعی از اصلاح تک چشمی – چه با لنز تماسی و چه با لیزیک و یا سایر روش ها، محدودیت هایی از نظر دید ایجاد می کند. از آنجایی که هر دو چشم به صورت تیمی واحد با هم کار می کنند، با اصلاح تک چشمی دید دور به وضوح زمانی که هر دو چشم برای دور اصلاح شده اند، نخواهد بود.
با این وجود اکثر افرادی که تحت عمل لیزیک تک چشمی قرار می گیرند، چون بدون عینک دید قابل قبولی برای همه فواصل دور و نزدیک دارند، احساس رضایت نسبی دارند و کاهش اندک وضوح دید دور را در مقایسه با ارزش بدست آوردن دید نزدیک ترجیح می دهند.
همچنین اگر فردی بعد از لیزیک تک چشمی نیاز به وضوح دید دور بهتری برای فعالیت های خاصی مثلا رانندگی در شب داشته باشد، می تواند در این مواقع از عینک یا لنز تماسی استفاده کند.

لیزیک مولتی فوکال (چند کانونی) یا پرسبی لیزیک PresbyLASIK

روش دیگر لیزیک مولتی فوکال (چند کانونی) یا پرسبی لیزیک PresbyLASIK است. در لنز تماسی چند کانونی، نواحی مختلف لنز برای اصلاح دید نزدیک، حد وسط و دور طراحی شده است. در این روش تحقیقاتی که بنام لیزیک مولتی فوکال یا پرسبی لیزیک نامیده می شود،به منظور اصلاح پیر چشمی، با کمک لیزر اگزایمر نواحی مشابهی بر روی سطح قرنیه ایجاد می شود.

پرسبی لیزیک هنوز موفق به دریافت تائیدیه انجمن دارو و غذای آمریکا FDA نشده است؛ اما نتایج بررسی های اولیه موثر و کم خطر بودن این روش را اثبات کرده است.

کارگذاری کمرا Kamra Corneal Inlay

کمرا توسط شرکت AcuFocus تولید می شود و درآوریل سال 2015 موفق به دریافت تائیدیه انجمن دارو و غذای آمریکا FDA  شد. این وسیله در بیش از 50 کشور دنیا وجود دارد.
کمرا برای برای کاهش یا حذف نیاز به عینک برای دید نزدیک در افراد 45 تا 60 ساله طراحی شده است. این افراد دید خوبی برای دور دارند ؛اما به علت پیر چشمی دید نزدیک خوبی ندارند.
کمرا بسیار کوچک و ظریف است بطوری که قطر آن 3.8 میلیمتر و ضخامت آن 6 میکرون است. رنگ آن مات است و سوراخی به قطر 1.6 میلیمتر در مرکز دارد.
این وسیله به کمک جراحی در مرکز قرنیه و مستقیما در جلوی مردمک چشم کار گذاشته می شود. سوراخ مرکزی کمرا شبیه اثر سوراخ ریز دوربین عمل کرده و عمق دید را وسعت می بخشد. این مسئله باعث واضح شدن دید نزدیک و در عین حال باقیماندن وضوح دید دور می شود.
به طور معمول کمرا در چشم غیرغالب کارگذاشته می شود. این کار باعث می شود هر دو چشم برای دور دید واضحی داشته باشند و در همان حال چشمی که کمرا دارد برای نزدیک دید خوبی پیدا کند.
عمل کارگذاری کمرا کمتر از 15 دقیقه زمان می برد و حتی در مطب قابل انجام است.  نیازی به بخیه نیست. زمان بهبودی از فردی به فرد دیگر متفاوت است، اما اغلب افراد می توانند طی 24 تا 48 ساعت پس از جراحی به کار و زندگی معمول برگردند. 

  کمرا Kamera corneal inlay 

فیلم عمل کار گذاری کمرا برای اصلاح پیرچشمی Kamera corneal Inlay video

لیزر اینتراکور  INTRACOR

یکی از روش های جدید جراحی پیرچشمی بر روی قرنیه به نام اینتراکور نامیده می شود که نتایج اولیه آن امید وار کننده است. در روش اینتراکور با استفاده از لیزر فمتوسکند در عمق ضخامت قرنیه و بدون دستکاری سطح آن تغییراتی ایجاد می شود تا فرد بتواند نزدیک را بهتر ببیند. چون سطح قرنیه دستکاری نمی شود احتمال عوارضی مثل عفونت، التهاب و .....کمتر است.

بر اساس گزارش محققان با این عمل، توانایی خواندن نوشتها های ریز به میزان قابل توجهی افزایش می یابد. این عمل در اروپا برای افراد پیرچشمی که دوربینی دارند، تائید شده است.

 لیزر اینتراکور Intracor Femtosecond Laser

فیلم لیزر فمتوسکند اینتراکور برای اصلاح پیرچشمی Intracor Femtosecond Laser video

فیلم [جراحی زنده لیزر فمتوسکند اینتراکور برای اصلاح پیرچشمی Intracor Femtosecond Laser video

درمان پیرچشمی با کارگذاری لنزهای داخل چشمی

جراحی تعویض عدسی طبیعی چشم برای اصلاح پیر چشمی (Refractive Lens Exchange)

تعویض عدسی طبیعی چشم یا به عبارت دیگر "جراحی برداشتن لنز شفاف (Clear Lens Extraction ) "، به منظور حذف عینک که "تعویض لنز داخل چشمی برای اصلاح پیر چشمی" نیز نامیده می شود ، ممکن است در بیماران پیر چشم یا بیماران دوربین شدید نسبت به لیزیک ، پی ار کی یا لازک انتخاب مناسبتری باشد .

  اگر شما قبلا دوربین بوده اید و اکنون با رسیدن به سن پیر چشمی، دچار پیرچشمی نیز شده باشید، شاید مناسب ترین روش اصلاح شماره چشمتان، این روش باشد . با اینحال در بعضی بیماران نزدیک بین که کاندید مناسبی برای لیزیک ، پی ار کی یا لازک  نیستند، عمل" تعویض عدسی طبیعی چشم "یا "همان برداشتن لنز شفاف " می تواند بهترین روش باشد .

پیشرفت هایی که در عمل جراحی کاتاراکت بوجود آمده، باعث پیدایش این روش جدید جراحی عیوب انکسار برای اصلاح عینک شده است. در این عمل برای اصلاح عیب انکساری لنز طبیعی چشم با یک لنز مصنوعی داخل چشمی (Intra Ocular Lens) یا IOL) ) تعویض می شود تا تصویری واضح بر روی شبکیه چشم متمرکز شده وبدین ترتیب از عینک رهایی یابید.

عمل برداشتن لنز شفاف در واقع عملی شبیه عمل کاتاراکت یا آب مروارید است؛ با این تفاوت که لنزی که در این عمل برداشته میشود بر خلاف کاتاراکت، لنزی شفاف و غیر کاتاراکته ( بدون کدورت ) است و فقط برای رهایی یا کاهش وابستگی شما به عینک این عمل انجام می شود.  

 روش اصلاح منوویژن یا اصلاح دید تک چشمی با استفاده از لنز های داخل چشمی تک کانونی (Monofocal) 

لنز های منو فوکال می توانند متناسب با شماره ای که در چشم گذاشته میشوند دید دور ، نزدیک و یا دید میانه (برای کار با کامپیوتر) را اصلاح کنند؛ اما قادر نخواهند بود که همزمان بینایی را برای فواصل مختلف اصلاح کنند. یکی از روش هایی که این لنز ها برای اصلاح بینایی برای افراد پیر چشم بعد از عمل آب مروارید یا عمل جراحی برداشتن لنز شفاف به کار می روند به نام "منوویژن یا اصلاح تک دید" نامیده می شود؛ به این ترتیب که یک چشم برای دید نزدیک و چشم دیگر برای دید دور اصلاح می شود و در نتیجه وابستگی فرد به عینک کم می شود.

 مونوویژن با تعویض لنز داخل چشمی برای پیرچشمیMonovision

لنزهای تطابقی یا Accomodative IOLs

لنز شناخته شده این گروه که تاییدیه انجمن دارو و غذای آمریکا FDA  را دارد "کریستا لنز " است. این لنز در اواخر سال 2003 میلادی و زمانی که توسط شرکت eyeonics عرضه می شد, موفق به دریافت تأئیدیه FDA (انجمن دارو و غذای آمریکا) شد. شرکت Bausch & Lomb در اوائل سال 2008 میلادی این لنز را تصاحب کرد و تحت عنوان" Crystalens HD " تأئیدیه FDA (انجمن دارو و غذای آمریکا) را در اواخر ژوئن 2008 دریافت کرد. این لنز برای بازگرداندن قدرت تطابق چشم طراحی شده و در مطالعات انجام شده توسط FDA (انجمن دارو و غذای آمریکا) در 80% موارد پس از چهار ماه بیمارن بدون عینک بینایی 100% دارند؛ در حالیکه بینایی دور نیز خیلی خوب است.

از آنجایی که این لنز در هر دو طرف خود دارای لولا است, براحتی می تواند توسط عضلات مژگانی حرکت کند و چشم می تواند بطور طبیعی تری بر روی اشیاء دور و نزدیک تمرکز کند. در حال حاضر کریستا لنز تنها لنز تطابقی است که موفق به دریافت تأئیدیه FDA (انجمن دارو و غذای آمریکا) شده است.  برای کسب اطلاعات کاملتر در باره کریستا لنز اینجا کلیک کنید و یا کلیپ لنز تطابقی را در ذیل این صفحه ببینید.

 لنز تطابقی accomodativeIOL gif

فیلم لنز های تطابقی Accomodative IOL video

بهترین لنز داخل چشمی مولتی فوکال برای اصلاح پیرچشمی

انواع لنز های مولتی فوکال و تری فوکال، کدام بهتر است؟ کدام برای من مناسب تر است؟

یکی از سوالاتی که بیماران مرتبا از من می پرسند، این است که کدام لنز مولتی فوکال (چند کانونی) بهتر است؟ با اطلاعاتی که افراد داوطلب عمل آب مروارید یا تعویض لنز طبیعی چشم برای اصلاح عیوب انکساری، در باره انتخاب مناسبترین لنز اصلاح پیرچشمی از منابع مختلف بدست می آورند، گیج و سردرگم می شوند.

یکی از انواع لنزهایی که طی عمل کاتاراکت (آب مروارید) یا تعویض لنز طبیعی چشم برای اصلاح عیوب انکساری، در چشم کار گذاشته می شوند، لنزهای مولتی فوکال (چند کانونی) هستند. تفاوت این لنزها با لنز داخل چشمی تک کانونی استاندارد که معمولا برای اصلاح بینایی در فاصله دور در چشم کار گذاشته می شوند، در این است که این لنز ها به بیمار امکان دید در فواصل مختلف دور، حد وسط و نزدیک را بدون نیاز به عینک می دهند.

برای نیل به این هدف، بر روی یک لنز قدرتهای اپتیکی متفاوتی به صورت رینگ های متحدالمرکزی طراحی و ساخته شده تا بینایی را در فواصل مختلف اصلاح کند. این لنز ها جذابیت خاصی برای افرادی دارند که می خواهند برای دید دور و نزدیک پس از عمل از مزاحمت های عینک خلاص شوند.  بسیاری از بیماران اظهار می کنند که پس از انجام این عمل احساس جوانی می کنند؛ چون بدون وابستگی به عینک می توانند نزدیک را ببینند.

برای تفهیم اینکه هر کدام از لنزها چه مزیتی دارند، باید اصول پایه اپتیک را مرور کنیم. اگر فردی بخواهد در فاصله 40 سانتی متری (فاصله معمول برای مطالعه کتاب یا روزنامه) خوب ببیند باید عینکی با قدرت دو ونیم دیوپتر بزند. از طرفی اگر بخواهیم در فاصله طول بازوها (دید حد وسط مثلا برای کار با کامپیوتر) خوب ببینیم، قدرت اپتیکی مورد نیازحدود یک و نیم دیوپتر است. برای دیدن اشیاء دور نیازی به اضافه کردن هیچ قدرت اپتیکی دیگری غیر از اصلاح دید دور نیست. با علم به این اصول پایه اپتیک، می توانیم توضیح دهیم که لنزهای موجود چه توانایی هایی دارند و کدام لنز مولتی فوکال بهتر است.

از گروه لنز های چندکانونی که استفاده بیشتر دارند، لنزهای سه کانونی فاین ویژن، لنزهای سه کانونی زایس، لنزهای تکنیس سیمفونی و لنز های پان اتیکس آلکان رایج ترین لنزها در ایران و سایر کشورهاست. هر دو لنز (تری فوکال) سه کانونی فاین ویژن و لنزهای سه کانونی زایس دارای قدرت دید حد وسط 1.75 دیوپتر و قدرت دید اصلاحی نزدیک 3.50 دیوپتر هستند؛ در نتیجه وسعت دید اصلاحی آنها وسیع و کامل و از فاصله دور تا نزدیک است. لنز های سیمفونی قدرت اصلاحی دید حدوسط 1.75 دیوپتر دارند. برای استفاده از این لنز ها و افزایش وسعت فواصل دید لازم است یک چشم بیمار (چشم غیر غالب) حدود 0.50 تا 0.75 دیوپتر نزدیک بین شود تا دید نزدیک بهتر شود (اصطلاحا به آن میکرو منوویژن می گوئیم).

از نظر نتایج پس از عمل، درصد بالاتری از افرادی که ازلنز تری فوکال استفاده کرده اند،نسبت به استفاده کنندگان ازسایر لنزها کاملاً ازعینک بی نیاز می شوند. این نتیجه به سادگی ناشی از این واقعیت است که اپتیک این لنز ها در قسمتی که 3.50 دیوپتر را اصلاح می کند، اجاره دید مطالعه را میدهد. این گفته به این معنی نیست که سایر لنزهای طراحی شده خوب نیستند.

انخاب لنز مناسب برای هر فرد، بستگی به سبک زندگی آن فرد و نیازهای بینائیش دارد. افرادی که می خواهند گلف بازی کنند، خیلی مطالعه نمی کنند و گهگاهی برای مطالعه از عینک استفاده می کنند، داوطلب خوبی برای لنزهای سیمفونی هستند. کسانی که مطالعه خیلی زیاد دارند و عاشق مطالعه یا خیاطی هستند، احتمالا لنز سه کانونی را ترجیح می دهند.

بیماران باید از سایر فاکتور های لنزهای مولتی فوکال اطلاع داشته باشند. همه لنزهای چندکانونی می تواند باعث پخش نور و روشنایی زننده و هاله بینی اطراف چراغ های ماشین روبرو در شب شوند. این مسئله در لنز های تری فوکال بیشتر و در لنزهای سیمفونی کمتر است. بسیاری از افراد چنان دچار شعف ناشی از رهایی از عینک هستند که حتی زمانی که این هاله بینی موقع رانندگی در شب را دارند، مزاحمت آنرا احساس نمی کنند. اینجانب با وجود استفاده خیلی زیاد از لنزهای اصلاح پیرچشمی، شخصاً تاکنون هیچ مورد تعویض لنزی به این دلیل نداشته ام؛ اما از نظر آمار مطالعات در نیم درصد بیماران این مزاحمت ممکن است نیاز به تعویض لنز داشته باشد. حدود نیم درصد بیماران از کیفیت دید این لنز ها ناراضی هستند که نارضایتی با لنز های تک کانونی نیز در همین حد است.

نکته آخری که باید یادآوری کنم این است که همه انواع لنزهای چندکانونی در نور خوب عملکرد بهتری دارند. بنابراین طبیعی است که اگر فردی که لنز چندکانونی دارد، بخواهد در نور تئاتر یا رستورانی که نور چراغ ها را کم کرده اند، نوشته ای را بخواند، راحت نباشد.

سوال نهایی این است کدام نوع لنز مولتی فوکال بهتر است؟ تری فوکال یا سیمفونی؟ جواب بستگی به سبک زندگی و نیاز های شما دارد. اگر شما ورزشکار در محیط بیرون هستید که مثلا با ای پد مطالعه می کنید و استفاده گهگاهی از عینک مطالعه برایتان مهم نیست، ممکن است لنز سیمفونی برایتات مناسب تر باشد. در عوض، اگر کتابخوان حرفه ای هستید و از عینک مطالعه متنفرید، لنز تری فوکال برایتان بهتر است. اگر راننده تاکسی هستید و شب ها رانندگی می کنید، لنز سیمفونی با استفاده گهگاهی از عین مطالعه، برایتان بهترین انتخاب است.

همچنین به شما توصیه می کنم که به پیشنهادات پزشک معالجتان گوش دهد. جراحانی که مثل من از این لنز ها استفاده می کنند، تجربه کافی برای تشخیص اینکه هر فردی با چه لنزی خوشحال تر خواهد بود، دارند. هر جراحی ممکن است لنز خاصی را ترجیح دهد؛ اما مطمئن باشید که این ترجیح جراح بر اساس تجربه از رضایتمندی بیماران قبلی است. من شخصاً از لنز های تری فوکال زایس و  لنز های تری فوکال فاین ویژن و لنز های سیمفونی تکنیس و لنز های سه کانونه پان اپتیکس به وفور استفاده می کنم. لنزهای ترفوکال زایس ساخت کشور آلمان و لنز های تری فوکال فاین ویژن ساخت کشور بلژیک و لنزهای تکنیس سیمفونی و ترفوکال پان اپتیکس ساخت کشور آمریکا هستند.

لنز های چند کانونی  (Multifocal IOL ) 

این لنز ها بسته به طراحی آنها می تواند در کنار دید خوب دور دید مناسبی را به طور همزمان در نزدیک یا  میانه ایجاد کنند ( منظور از دید نزدیک دید شبیه مطالعه و دید میانه دید کامپیوتر است).

فیلم لنزهای مولتی فوکال یا چند کانونی برای اصلاح پیر چشمی Multifocal Intraocular Lenses video

این لنزها انواع مختلفی دارند؛ اما در اینجا چند نوع از آنها که موفق به دریافت تأئیدیه FDA (انجمن دارو و غذای آمریکا) شده اند؛ ذکر خواهند شد:

لنز های ریزوم    The ReZoom IOL     

با کار گذاری لنز ریزووم در چشم, فرد بینایی خوبی در فواصل دور, نزدیک و حد فاصل آن را خواهد داشت. لنز ریزووم یک لنز چند کانونی نسل دوم است که پنج ناحیه اپتیکی برای اصلاح بینایی در فواصل مختلف را داراست. این لنز توسط شرکت AMO آمریکا طراحی و ساخته شده است. این لنز تأئیدیه FDA (انجمن دارو و غذای آمریکا) را در مارس 2005 دریافت کرد. بر اساس مطالعات بالینی انجام شده, 92% افرادی که لنز ریزووم دارند, برای مطالعه اصلاً به عینک نیاز ندارند و یا فقط گهگاهی نیاز به عینک دارند. بطور معمول شش تا دوازده هفته زمان لازم است تا بیماران به این سیستم جدید عادت کنند. اگر شما مایلید که برای مطالعه وابستگی کمی به عینکتان داشته باشید, لنز ریزووم درست آن چیزی است که منتظرش هستید. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد طراحی لنز ریزووم و نحوه کار آن بر روی این آدرس   اینجاکلیک کنید.

 لنز چند کانونی ریزوم Rezoom IOL

لنزهای چندکانونی تکنیس Tecnis Multifocal IOL

این لنز نیز توسط شرکت(Advanced Medical Optics )AMO آمریکا طراحی و ساخته شده است. این لنز diffractive بوده و در اندازه های مختلف مردمک, فرد بینایی خوبی در فواصل دور, نزدیک و حد فاصل آن را خواهد داشت. این لنز تأئیدیه FDA (انجمن دارو و غذای آمریکا) را در اوائل 2009 میلادی دریافت کرد. برای اطلاعات از رضایتمندی بیماران و خصوصیات لنز تکنیس اینجا کلیک کنید.

  لنز چند کانونی تکنیس tecnis Multifocal IOL

لنزهای ری استور The ReStor Acrysof IOL

این لنز توسط شرکتAlcon  آمریکا طراحی و ساخته شده است.بر اساس یک مطالعه بالینی که کارخانه سازنده این لنز انجام داد, 80% بیماران در هیچ شرایطی نیاز به عینک ندارند. این لنز با بهره گیری از تکنولوژی جدیدی در طراخی لنز بنام "apodized diffractive technology " بیمار را قادر می کند تا در فواصل مختلف بینایی خوبی داشته و کیفیت زنگی فرد را بهبود می بخشد. این لنز تأئیدیه FDA (انجمن دارو و غذای آمریکا) را در مارس 2005 دریافت کرد. نوع آسفریک آن در اوائل سال 2007میلادی تأئیدیه FDA (انجمن دارو و غذای آمریکا) رادریافت کرد. لنز آسفریک در قسمت های محیطی شعاع انحنای کمتری داشته و حساسیت کنتراست بالاتر و بینایی بهتری در شب دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این لنز اینجا کلیک کنید.

لنز های سه کانونه Trifocal IOL

نسل جدید این لنزها، لنز های سه کانونه است. این لنزها که اخیرا وارد بازار مصرف چشم پزشکی شده اند، بینایی خوب برای دور، حدوسط و نزدیک دارند. بیمارانیکه از این لنزها استفاده کرده اند در بیش از 90% موارد بینایی مطلوبی در همه فواصل بینایی دارند. مصرف این لنزها به طور روزمره انجام می شود به طوریکه اخیرا بیش از هزار لنز از این نوع  در مرکز چشم پزشکی دکتر نادری و با موفقیت عالی استفاده شده است. برای کسب اطلاعات کاملتر و دیدن فیلم مصاخبه با تعداد زیادی از این بیماران می توانید به قسمت گالری فیلم های سایت مراجعه کنید.

معتبرترین لنز های نسل سوم  موجود عبارتند از: لنز شرکت زایس آلمان (Zeiss AT Lisa)، لنز FineVision  شرکت PhysIOL بلژیک، لنز پان اپتیکس شرکت آلکان آمریکا (Panoptix)،لنز سیمفونی شرکت AMO آمریکا.

خواص لنزهای سه کانونه

وضوح دید در همه فواصل

 امروزه پیشرفته ترین لنزهای موجود، لنزهای سه کانونه هستند که دید واضحی درفواصل دور، حد وسط و نزدیک ایجاد می کنند. این لنزها با هدف بیشترین عدم وابستگی به عینک طراحی شده اند؛  تا بیماران بتوانند بدون عینک زندگی فعالی داشته باشند.

نحوه کارلنزهای سه کانونه

این لنزها نورهایی که از فواصل مختلف دور، حدوسط و نزدیک وارد چشم می شوند را طوری خم می کنند که همزمان بر روی شبکیه متمرکز شوند و در نتیجه همزمان فرد فواصل مختلف را واضح می بیند. لنزهای مدرن باعث کاهش ویا شاید حذف وابستگی به عینک و لنز تماسی می شوند. مشابه عینک، این لنزها برای نیاز فعالیت های روزانه شما تنظیم می شوند تا بهترین دید ممکنه را به شما بدهند.

لنزهای سه کانونه برای فعالیت های روزمره

بر خلاف لنزهای تک کانونه و دو کانونه ، لنزهای سه کانونه دید بهتری برای فاصله حد وسط یعنی حدود 60 تا 80 سانتی متری که برای بسیاری از فعالیت های روزانه مثل کار با کامپیوتر لازم است، ایجاد می کنند.

با استفاده از لنزهای سه کانونه شما قادر به انجام طیف وسیعی از فعالیت های روزمره بدون نیاز به عینک خواهید بود. این فعالیت ها عبارتند از:

1. مطالعه
2. پخت و پز، نظافت و اتوکشی
3. کار با کامپیوتر
4. خرید
5. تماشای تلویزیون
6. رانندگی
7. کار در باغچه خانه
8. فعالیت و تمرینات ورزشی

مزایای لنزهای سه کانونه

بیشتریت مزیت این لنز ها احتمال بینایی واضح و بدون نیاز به عینک در همه فواصل است. در نتیجه برای فعالیت روزمره نیازی به عینک نخواهید داشت.

هچنین با لنزهای سه کانونه عیوب انکساری قبلی مثل دورینی و نزدیک بینی نیز برطرف خواهند شد. حتی با استفاده از نوع توریک (اصلاح کننده آستیگماتیسم) این لنز ها، آستیگماتیسم نیز قابل درمان است.

این لنزها همچنین برای درمان پیر چشمی که پدیده ای وابسته به سن است و تقریبا همه افراد بالای 40 سال را مبتلا می کند، موثر هستند. زمانیکه شما آب مرواریدتان را درمان می کنید، به طور همزمان با استفاده از این لنزها پیرچشمی را نیز درمان می کنید.

به طور خلاصه بهترین داوطلب این لنزها افرادی هستند که می خواهند به طور کامل از شر عینک و لنز تماسی خلاص شوند.

آنچه که باید بدانید

مشابه همه تکنولوژی های جدید، در انتخاب لنز های چند کانونی نکاتی را باید مد نظر داشته باشید.اگر مبتلا به بعضی از بیماریهای چشمی مثل گلوکوم (آب سیاه)، گرفتاری شبکیه ناشی از دیابت، ورم لکه زرد شبکیه به علت دیابت و یا دژنراسیون ماکولا (تخریب لکه زرد شبکیه) هستید، داوطلب مناسبی برای استفاده از لنز های دو کانونه و سه کانونه نیستید.  این بیماریها حتی در مراحل اولیه ممکن است با لنزهای داخل چشمی خاص سازگاری نداشته باشند. اگر با هر کدام از این بیماریها دست و پنجه نرم می کنید برای انتخاب جایگزین با پزشکتان مشورت کنید.

پدیده های نوری Light phenomena

یکی از عوارض جانبی این لنز ها شانس بیشتر اختلالات بینایی و پدیده های نورانی (dysphotopsia) ناشی از تمرکز همزمان نور از فواصل مختلف بر روی شبکیه است. معولا این پدیده ها به شکل زیر دیده می شوند:

• پخش نور و خیرگی در شرایط نوری کم
• دیدن هاله اطرف چراغ ها در شب

این پدیده ها در بسیاری از افراد خفیف بودهو با گذشت زمان از بین می روند. بهرحال گروه کوچکی از بیماران بخوبی با این پدیده ها سازگار نمی شوند و از این عوارض برای آنها آزار دهنده است.

کاهش وضوح بینایی Decreased contrast sensitivity

نتیجه دیگر چند کانونی بودن لنز داخل چشمی کاهش کیفیت تصویر است. این مسئله به علت توزیع اشعه نورانی فواصل مختلف بر روی شبکیه است. بنابراین ممکن است کیفیت تصویر کمی مخدوش شود.

فیلم درمان پیرچشمی با لنز سه کانونه زایس Zeiss Trifocal IOL video

فیلم درمان پیرچشمی با لنز چند کانونه تکنیس Tecnis Symfony IOL video

روش های تحقیقاتی اصلاح پیرچشمی

بهبود پيرچشمي با جراحي (Surgical Reversal of Presbyopia (SRP

رايج ترين روشي که هم اکنون بکار مي رود، "بهبود پيرچشمي با جراحي"؛(Surgical Reversal of Presbyopia (SRPناميده مي شود. طبق اين تکنيک، فرض بر اين است که پيرچشمي ناشي از شل شدن رشته هاي متصل به لنز است. با استفاذه از چهار "باند متسع کننده اسکلرا(صلبيه)"، فرض بر اين است که اين رشته ها مجددا سفت شده و قدرت تمرکز را به عدسي باز مي گردانند. تا کنون با اين تکنيک بيش از 500عمل جراحي در جاهاي مختلف دنيا و با نتايج متفاوت انجام شده است. کارآزمايي باليني در 6 مرکز در آمريکا شروع شده است. اين کارهاي تحقيقاتي بي خطر بودن و موثر بودن اين روش را ارزيابي مي کند.ابهامات خاصي در ارتباط با بي خطري اين تکنيک مثلا خطر پارگي کره چشم، فرسايش چشم با باند متسع کننده، عفونت وکاهش خونرساني کره چشم وجود دارد. علي رغم عدم اطمينان از بي خطري و موثر بودن آن، اين تکنيک در مکزيک و ساير کشورهاي خارج از آمريکا انجام مي شود.

اسکلروتومي مژگاني قدامي Anterior Ciliary Sclerotomy or ACS

روش ديگري که " اسکلروتومي مژگاني قدامي" Anterior Ciliary Sclerotomy or ACS ناميده مي شود،نيز بر همين فرضيه سفت کردن رشته هاي متصل به عدسي استوار است. در اين روش چند برش نيم ضخامت شعاعي شبيه کراتوتومي شعاعي در اسکلرا يا سفيدي چشم ايحاد مي شود.بر طبق گزارشات موجود با اين روش به مدت چند هفته بعد از عمل قدرت تمرکز عدسي بهبود مي يابد و سپس کاملا به شرايط قبل از عمل برميگردد.

اسکلروتومي مژگاني قدامي توأم با ايملنت

بعضي از جراحان با قرار دادن قطعاطي از جنس سيليکون داخل برش هاي شعاعي سعي در جلوگيري از بازگشت پيرچشمي دارند.

استفاده از ليرز مادون قرمز infrared laser

روش ديگري نيز که با هدف سفت کردن رشته هاي متصل به عدسي بکار مي رود، استفاده از ليرز مادون قرمز براي نازک کردن اسکلرا است.بر اساس گزارشات اوليه از آمريکاي جنوبي، با استفاده از دستگاه ليزري که توسط شرکت SurgiLight, ساخته  شده؛ اين روش قادر است که توانايي قدرت تمرکز عدسي را بر خلاف دو روش قبلي بطور ماندگار،بهبود بخشد.

روشهاي نرم کردن هسته عدسيsoften the inside of the crystalline lens

دو روش ديگر نيز با اين فرض که پير چشمي عمدتا ناشي از سخت شدن عدسي و از دست دادن انعطاف پذيري آن است، ابداع شده اند. در روش اول از وسيله اي بنام کاتارکسCatarex استفاده مي شود که براي عمل آب مرواريد (کاتاراکت) اختراع شده است. با کاتارکس، بطور کامل محتويات عدسي چشم تخليه شده و کپسول عذسي“bag”  باقيمانده با پليمر قابل ارتجاعي پر مي شود. اين پليمر انعطاف پذيري لازم براي بازگشت الاستيسيته براي تغييرقدرت تمرکز عدسي را فراهم مي کند. در روش دوم با استفاده از ليزر فوتوديسراپتيو( انهدام با نور)photodisruptive laser ، محتويات عدسي چشم crystalline lens نرم شده و الاستيسيتي بهبود مي يابد. هر دوي اين روش ها تا مصارف کلينيکي راه زيادي را در پيش دارند.